Jak przebiega trądzik wczesno- i późnodziecięcy?

Trądzik wczesnodziecięcy występuje rzadko, ponieważ u dzieci w wieku 1.–7. roku życia fizjologiczne wydzielanie androgenów jest zahamowane. W związku z tym w przypadku pojawienia się zmian trądzikowych w tej grupie wiekowej należy przeprowadzić diagnostykę endokrynologiczną w celu wykluczenia zaburzeń hormonalnych (p. Czym charakteryzuje się trądzik niemowlęcy?).

Objawy trądziku wszesnodziecięcego to klasyczne zmiany niezapalne (zaskórniki zamknięte i otwarte) oraz zapalne (grudki, krostki). W rozpoznaniu różnicowym należy uwzględnić rogowacenie przymieszkowe, brodawki płaskie, zapalenie mieszków włosowych wywołane przez drożdżaki Malassezia spp. i tzw. okołoustne zapalenie skóry (mimo nazwy zmiany mogą występować również w innych okolicach twarzy – wokół nosa, oczu i w fałdach nosowo-wargowych).

Trądzik późnodziecięcy występuje u dzieci w wieku 7–11 lat. Od kilku lat pierwsze objawy dojrzewania płciowego obserwujemy u coraz młodszych dzieci. Wystąpienie zmian trądzikowych w 7. roku życia, zwłaszcza u dziewczynek, może być pierwszym objawem rozpoczynającego się dojrzewania płciowego.

Większość autorów uważa, że w dzisiejszych czasach trądzik w tym wieku jest normą i nie wymaga dodatkowych badań. Na konsultację endokrynologiczną należy natomiast skierować pacjentów z szybko postępującym trądzikiem z nasilonymi zmianami zapalnymi lub współistniejącymi objawami przedwczesnego dojrzewania płciowego lub wirylizacji. W tym wieku najczęściej występuje trądzik zaskórnikowy ze zmianami zlokalizowanymi w tzw. strefie T (czoło, nos, broda), rzadziej stwierdza się natomiast zapalne zmiany grudkowo-krostkowe. Trądzik zwykle jest łagodny i dobrze odpowiada na leczenie. Jeśli jest ono konieczne, stosuje się leki zalecane u starszych pacjentów (p. Które leki stosuje się w leczeniu trądziku miejscowo?), pamiętając, że większość leków nie jest zarejestrowana w tej grupie wiekowej (przeprowadzono badania dotyczące miejscowego stosowania tretynoiny u 8-latków oraz nadtlenku benzoilu z adapalenem u 10-latków).

Należy podkreślić, że skóra dziecięca jest zwykle mniej tłusta, delikatniejsza i bardziej wrażliwa, stąd łatwo o podrażnienia. Leki miejscowe należy wprowadzać stopniowo i ostrożnie (np. początkowo stosować co 48–72 h), aby ocenić ich tolerancję. W przypadku nadmiernego przesuszenia skóry wskazane jest dołączenie miejscowych kosmetyków nawilżających przeznaczonych do cery trądzikowej.

W przypadku konieczności włączenia leczenia ogólnego zaleca się erytromycynę, amoksycylinę, cefaleksynę, trimetoprim i sulfametoksazol lub azytromycynę, u dzieci >12. roku życia doksycyklinę lub tetracyklinę, a w ciężkich postaciach izotretynoinę doustną.

Piśmiennictwo

1. Toppari J., Juul A.: Trends in puberty timing in humans and environmental modifiers. Mol. Cell Endocrinol., 2010; 324 (1–2): 39–44
2. Lucky A.W., Biro F.M., Huster G.A. i wsp.: Acne vulgaris in premenarchal girls. An early sign of puberty associated with rising levels of dehydroepiandrosterone. Arch. Dermatol., 1994; 130 (3): 308–314
3. Bree A.F., Siegfried E.C.: Acne vulgaris in preadolescent children: recommendations for evaluation. Pediatr. Dermatol., 2014; 31 (1): 27–32
4. Eichenfield L.F., Krakowski A.C., Piggott C. i wsp.: Evidence-based recommendations for the diagnosis and treatment of pediatric acne. Pediatrics, 2013; supl. 3: S163–186
5. Friedlander S.F., Baldwin H.E., Mancini A.J. i wsp.: The acne continuum: an age-based approach to therapy. Semin. Cutan. Med. Surg., 2011; 30 (supl.)
6. Tom W.L., Friedlander S.F.: Acne through the ages: case-based observations through childhood and adolescence. Clin. Pediatr., 2008; 47 (7): 639–651
7. Chodorowska G., Bartosińska J., Michalak-Stoma A.: Trądzik dziecięcy – obraz kliniczny, diagnostyka różnicowa. Standardy Medyczne Pediatria, 2013; 2: t. 10
8. Kisiel K.: Dziecięce łojotokowe zapalenie skóry i trądzik zwyczajny u dzieci i młodzieży – jak sobie z nimi radzić? Klinika Pediatryczna, 2014; 22 (5): 5099–5102