Jak długo można stosować antybiotyki miejscowo w leczeniu trądziku? Czy powinno się je stosować w monoterapii czy w leczeniu skojarzonym?

Pacjenci chętnie stosują antybiotyki miejscowe ze względu na niewielkie ryzyko podrażnień oraz brak działania fototoksycznego i fotoalergicznego.

Należy jednak pamiętać o zjawisku antybiotykooporności. Od kilku lat obserwujemy stałe narastanie oporności szczepów Propionibacterium acnes na makrolidy i linkozamidy, co wiąże się nie tylko ze zmniejszeniem efektywności miejscowego leczenia trądziku, ale również z ryzykiem rozwoju oporności innych bakterii skórnych (np. S. epidermidis).

W związku z powyższym zaleca się, aby antybiotyki miejscowe stosować maksymalnie przez 12 tygodni oraz unikać jednoczesnego stosowania antybiotykoterapii miejscowej i doustnej (zwłaszcza w przypadku substancji różnych pod względem chemicznym). Jeżeli mimo 3-miesięcznej kuracji zmiany nie ustąpią, należy zmienić lek zewnętrzny lub podać antybiotyk doustnie.

Polskie i europejskie towarzystwa naukowe nie zalecają stosowania miejscowych antybiotyków w monoterapii zarówno podczas aktywnego leczenia zmian trądzikowych, jak i leczenia podtrzymującego. Należy wdrożyć terapię skojarzoną lub naprzemienną antybiotykiem z nadtlenkiem benzoilu lub z retinoidami, która zmniejsza ryzyko rozwoju lekooporności, a dodatkowo ogranicza drażniące działanie retinoidów i nadtlenku benzoilu (p. Które leki stosuje się w leczeniu trądziku miejscowo?).

Natomiast w terapii podtrzymującej zaleca się stosowanie retinoidów, ewentualnie kwasu azelainowego.

Piśmiennictwo

1. Szepietowski J., Kapińska-M rowiecka M., Kaszuba A. i wsp.: Trądzik zwyczajny: patogeneza i leczenie. Konsensus Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Przegl. Dermatol., 2012; 99: 649–673
2. Maj J., Jankowska-Konsur A.: Preparaty jednoskładnikowe w leczeniu trądziku zwykłego Dermatologia Praktyczna, 2016: 4 (45)
3. Nast A., Dréno B., Bettoli V. i wsp.: Europejskie wytyczne leczenia trądziku oparte na faktach (S3) – aktualizacja z 2016 roku – wersja skrócona. Dermatologia i Kosmetologia, 2016: 3 (43)
4. Gollnick H.P., Bettoli V., Lambert J. i wsp.: A consensus-based practical and daily guide for the treatment of acne patients. J. Eur. Acad. Dermatol. Venereol., 2016; 30: 1480–1490
5. Kisiel K., Ruszkowska L., Olechowska M.: Izotretynoina doustna w leczeniu dermatoz wieku dziecięcego. Derm. Dziec., 2011: 2 (2)