Czy u każdego dziecka z zakażeniem układu moczowego należy wykonać pełną diagnostykę obrazową układu moczowego?

Zgodnie z aktualnymi wytycznymi pierwszym krokiem w diagnostyce obrazowej w przypadku zakażenia układu moczowego (ZUM) u dzieci zawsze jest USG jamy brzusznej i układu moczowego. Wskazania obejmują:

• pierwszy epizod ZUM
  a) u dziecka w wieku 2.–24. miesiąca życia
  b) przebiegający z gorączką (prawdopodobne ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek [OOZN]) u dziecka >24. miesiąca życia
  c) u dziecka >24. miesiąca życia w przypadku nietypowego przebiegu lub czynników ryzyka nawrotu ZUM

• nawrotowe ZUM.

Cystouretrografia mikcyjna jest kolejnym krokiem diagnostycznym i należy ją wykonać:

• u każdego dziecka po przebyciu ZUM o nietypowym przebiegu

• w przypadku nieprawidłowego obrazu układu moczowego w USG

• u dzieci po przebyciu ZUM z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku odpływu pęcherzowo-moczowodowego (OPM)

• w przypadku nawrotowych ZUM o przebiegu gorączkowym.

Ostatnim etapem diagnostyki obrazowej w przypadku ZUM w określonych sytuacjach jest renoscyntygrafia po podaniu znakowanego izotopem kwasu dimerkaptobursztynowego (DMSA). U dzieci wskazania obejmują:

• nawroty OOZN (ZUM z gorączką)

• OPM III–V stopnia

• obraz USG lub objawy kliniczne sugerujące obecność blizn w nerkach.

Scyntygrafię nerek należy wykonać 4–6 miesęcy po przebyciu ZUM z gorączką, ponieważ dopiero wówczas uwidacznia ona tworzące się blizny pozapalne. Natomiast wykonanie renoscyntygrafii DMSA w ostrej fazie choroby pozwala potwierdzić OOZN oraz wyjściowo ocenić ewentualną rozległość bliznowacenia (stare blizny) i asymetrię czynności nerek, jednak w praktyce zleca się ją bardzo rzadko.

Piśmiennictwo

1. Wasilewska A., Żurowska A., Jung A. i wsp.: Zalecenia Polskiego Towarzystwa Nefrologii Dziecięcej (PTNFD) dotyczące postępowania z dzieckiem z zakażeniem układu moczowego. PTNFD 2021. http://ptnfd.org/zalecenia/ (dostęp: 08.04.2022)
2. Shaikh N., Hoberman A.: Urinary tract infections in infants and children older than 1 month. UpToDate: 2022. www.uptodate.com/contents/urinary-tract-infections-in-children (dostęp: 08.04.2022)
3. Mattoo T.K., Shaikh N., Nelson C.P.: Contemporary management of urinary tract infection in children. Pediatrics, 2021; 147 (2): e2020012138
4. Litwin M., Niemirska A., Obrycki Ł. i wsp.: Standardy postępowania w zakażeniach układu moczowego u dzieci i młodzieży – rekomendacje IP-CZD. Stand. Med. Ped., 2015; 12: 9–24