Czy w leczeniu zakażenia układu moczowego u dzieci oprócz leków przeciwbakteryjnych są skuteczne jeszcze jakieś leki wspomagające?

Aktualne wytyczne polskie (PTNFD), europejskie oraz amerykańskie (American Academy of Pediatrics – AAP) pomijają stosowanie leków wspomagających leki przeciwbakteryjne w leczeniu zakażenia układu moczowego (ZUM) o ostrym przebiegu i nadal ostrożnie wypowiadają się na temat stosowania wspomagającego leczenia zapobiegającego nawrotom ZUM u dzieci.

W związku z narastającą opornością bakterii spowodowaną stosowaniem antybiotykoterapii aktualnie dużym zainteresowaniem cieszą się alternatywne metody zapobiegania nawrotom ZUM. Niestety dotychczas nie ma przekonujących danych u dzieci, które potwierdzałyby postulowaną skuteczność szczepionek (w tym doustnych lizatów bakteryjnych), preparatów roślinnych (sok z żurawiny) lub witaminy C w leczeniu i zapobieganiu nawrotom ZUM. Metaanaliza 24 badań przeprowadzonych u dzieci oraz dorosłych nie wykazała przewagi stosowania żurawiny nad placebo lub brakiem leczenia. W późniejszym przeglądzie piśmiennictwa jej potencjalną skuteczność wykazano w 6 badaniach, ale jedynie u dzieci bez CAKUT. Nadal nie zaleca się stosowania w ZUM witaminy C, ponieważ uczestniczy ona w tworzeniu się złogów szczawianu wapnia.

Największe nadzieje budzą natomiast badania nad probiotykami, szczególnie w połączeniu z lekami przeciwbakteryjnymi, ale wobec braku wiarygodnych danych nie można jeszcze ustalić zaleceń dotyczących ich stosowania.

Zdecydowanie najwięcej opublikowanych danych dotyczy skuteczności niefarmakologicznego leczenia nawrotów ZUM u dzieci poprzez rozpoznawanie i leczenie czynnościowych zaburzeń mikcji lub wydalania stolca (zaparcie). Zalecenia wskazujące na konieczność ich identyfikacji i leczenia metodą uroterapii lub farmakoterapii znajdują się we wszystkich aktualnych wytycznych postępowania w ZUM u dzieci.

Piśmiennictwo

1. Wasilewska A., Żurowska A., Jung A. i wsp.: Zalecenia Polskiego Towarzystwa Nefrologii Dziecięcej (PTNFD) dotyczące postępowania z dzieckiem z zakażeniem układu moczowego. PTNFD 2021. http://ptnfd.org/zalecenia/ (dostęp: 08.04.2022)
2. Mattoo T.K., Shaikh N., Nelson C.P.: Contemporary management of urinary tract infection in children. Pediatrics, 2021; 147 (2): e2020012138
3. Hosseini M., Yousefifard M., Ataei N. i wsp.: The efficacy of probiotics in prevention of urinary tract infection in children: a systemic review and meta-analysis. J. Pediatr. Urol., 2017; 13 (6): 581–591
4. Jepsen R.G., Williams G., Craig J.C.: Cranberries for preventing urinary tract infections. Cochrane Database of Syst. Rev., 2012; 10 (10): Cd0011321
5. Shaikh N., Hoberman A.: Urinary tract infections in infants and children older than 1 month. UpToDate: 2022. www.uptodate.com/contents/urinary-tract-infections-in-children (dostęp: 20.04.2022)