Czy dodatni wynik posiewu moczu u 6-tygodniowego niemowlęcia karmionego piersią z przedłużającą się żółtaczką, ale prawidłowym wynikiem badania ogólnego moczu wymaga leczenia?

Zalecenia Polskiego Towarzystwa Nefrologii Dziecięcej (PTNFD) dotyczące postępowania w zakażeniu układu moczowego (ZUM) dotyczą dzieci od 2. miesiąca życia, gdyż w okresie noworodkowym obowiązują inne wytyczne uwzględniające odrębną symptomatologię i postępowanie.

U niemowląt żółtaczki nie wymienia się jako objawu charakterystycznego dla ZUM. Najczęstsze objawy ZUM w tym wieku to:

• gorączka

• niechęć do jedzenia

• wymioty

• brzydki zapach moczu

• widoczny krwiomocz lub ropomocz.

Żółtaczka może jednak być objawem ZUM u noworodków, a częstą przyczynę przedłużającej się żółtaczki stanowią w tej grupie zakażenia. Nieliczne badania dotyczące występowania przedłużającej się żółtaczki jako pierwszego, izolowanego objawu ZUM wskazują, że u około 7% noworodków i niemowląt do 8. tygodnia życia, które zgłaszają się z powodu żółtaczki do lekarza, stwierdzano ZUM, ale u większości obserwowano także leukocyturię lub ropomocz oraz nieprawidłowości w badaniu ultrasonograficznym (USG) nerek.

W przypadku 6-tygodniowego niemowlęcia karmionego piersią z przedłużającą się żółtaczką bez innych objawów alarmowych, u którego badanie ogólne moczu jest prawidłowe, a posiew moczu jest dodatni, prawdopodobieństwo przypadkowego wykrycia bakteriurii bezobjawowej jest większe niż wykrycie rzeczywistego ZUM. W pierwszej kolejności powinno się ocenić wiarygodność wyniku posiewu moczu, czy nie doszło do przypadkowego skażenia próbki (p. Jak postępować w podejrzeniu zakażenia układu moczowego u niemowląt? – przyp. red.). Przed podjęciem decyzji o rozpoczęciu leczenia ZUM antybiotykiem należy powtórzyć posiew moczu z pobraniem próbki materiału metodą cewnikowania pęcherza moczowego. W tym czasie należy wykluczyć częstsze niż ZUM przyczyny przedłużającej się żółtaczki u niemowlęcia. Postępowanie należy odpowiednio zweryfikować, jeżeli pojawią się inne dodatkowe objawy wskazujące na ZUM (np. gorączka, ropomocz).

Piśmiennictwo

1. Wasilewska A., Żurowska A., Jung A. i wsp.: Zalecenia Polskiego Towarzystwa Nefrologii Dziecięcej (PTNFD) dotyczące postępowania z dzieckiem z zakażeniem układu moczowego. PTNFD 2021. http://ptnfd.org/zalecenia/ (dostęp: 29.11.2021)
2. UpToDate: Urinary tract infections in infants and children older than 1 month. 2021. www.uptodate.com/contents/urinary-tract-infections-in-children (dostęp: 05.11.2021)
3. Garcia F.J., Nager A.L.: Jaundice as an early diagnostic sign of urinary tract infection in infancy. Pediatrics, 2002; 109 (5): 846–851
4. Bassetti M., Vena A., Croxatto A. i wsp.: How to manage Pseudominas aeruginosa infections Drugs context, 2018; 7: 2125–2127
5. Stein R., Boagert R., Dogan H.S. i wsp.: EAU/ESPU guidelines on the management of neurogenic bladder in children and adolescents. Part I: diagnostics and conservative treatment. Neurourol. Urodyn., 2020; 39 (1): 45–57