Pytanie nadesłane do Redakcji
Czy zdaniem specjalisty chorób zakaźnych, z racji pandemii COVID-19 powinniśmy zmienić podejście do często wymaganych przez żłobki zaświadczeń dla dzieci po chorobach infekcyjnych? (Dotąd lekarze zwykle ich odmawiali, dostrzegając brak prawnego obowiązku i refundacji, obiektywnie niepewną wartość takich orzeczeń oraz szkody związane z częstszymi wizytami zdrowych dzieci w sezonie infekcyjnym w przychodni). Pandemia i związane z nią obawy społeczeństwa nasiliły oczekiwanie wydania zaświadczeń – czy z merytorycznego punktu widzenia obecna sytuacja powoduje, że badanie dziecka po infekcji i ewentualne zaświadczenia są bardziej uzasadnione?
Odpowiedź
Moim zdaniem absolutnie nie. Skoro nie zmienił się stan prawny i zaświadczenia tego typu nie są objęte kontraktem z NFZ (patrz pytanie Czy w obecnej sytuacji epidemiologicznej w związku z pandemią SARS-CoV-2 przepisy dotyczące wystawiania zaświadczeń dzieciom zdrowym i planującym powrót do żłobka uległy zmianie?), nie widzę powodu ich wydawania, zwłaszcza że – po pierwsze, ich wystawienie jest dla lekarza dodatkowym obowiązkiem i wiąże się z odpowiedzialnością, której nic nie rekompensuje, a po drugie, zaświadczenia, szczególnie te wydane jedynie na podstawie wywiadu, nie zwiększają istotnie bezpieczeństwa epidemiologicznego dziecka i pracowników żłobka.
Przypomnę, że większość porad udzielanych jest nadal zdalnie. Jak mieć pewność, że dziecko nie jest zakażone SARS-CoV-2? W czasie porady zdalnej można oprzeć się właściwie jedynie na wywiadzie epidemiologicznym – braku styczności dziecka z osobą zakażoną lub podejrzewaną o zakażenie oraz ujemnym wywiadzie dotyczącym podróży na tereny wysoce endemiczne. Jeżeli podstawą wydania zaświadczenia będzie przeprowadzone w gabinecie badanie lekarskie, dodatkowo można wykluczyć objawy kliniczne mogące wskazywać na zakażenie SARS-CoV-2, przede wszystkim ze strony układu oddechowego i pokarmowego, jednak zakażone dzieci mogą być zupełnie bezobjawowe lub być jeszcze w okresie wylęgania choroby. Tylko wykonanie testu RT-PCR (koszt ok. 500 zł) i 14-dniowa kwarantanna gwarantowałyby wykluczenie zakażenia SARS-CoV-2. Należy pamiętać, że nawet kosztowny test RT-PCR ma czułość rzędu 80–90%, a ponadto może dawać ujemne wyniki w pierwszych dniach okresu wylęgania choroby.
Podkreślę, że obecna sytuacja epidemiologiczna w zakresie zakażeń SARS-CoV-2 u dzieci jest dobra. Aktualnie (lipiec 2020) dziennie zakaża się w Polsce od 200 do 300 osób. Dzieci stanowią zgodnie z danymi PZH około 2,2% zakażonych, czyli dziennie zakaża się od 4
do 7 dzieci. Przy populacji 0–18 lat, liczącej około 7 mln, dziennie zakaża się średnio maksymalnie tylko 1 na milion polskich dzieci! Biorąc pod uwagę nawet szeroki 10-krotny margines bezpieczeństwa moich szacunków, przyjmijmy, że ryzyko zakażenia dziecka wynosi w przybliżeniu 1 na 100 tys., czyli pozostaje nadal niezmiernie małe.
Próbując znaleźć jakieś satysfakcjonujące rozwiązanie, które zmniejszy lęk społeczny i choć częściowo zadowoli obie strony (rodziców i lekarza), proponuję wydawać uniwersalne informacje na temat zaraźliwości, dróg przenoszenia i prawdopodobieństwa zakażenia SARS-CoV-2, np.: „Informacja dla opiekunów dzieci. Dzieci zakażają się nowym koronawirusem sporadycznie, znacznie rzadziej niż dorośli, zwykle bezobjawowo, lub chorują łagodnie. W obecnej sytuacji epidemiologicznej ryzyko, że bezobjawowe dziecko jest zakażone SARS-CoV-2 jest znikome – wynosi około 1 na 100 tys. Ponadto dzieci nie stanowią istotnego źródła zakażeń COVID-19, zwykle same zakażają się od osób dorosłych. Biorąc powyższe pod uwagę, bezobjawowe dziecko nieskontaktowane z osobami zakażonymi nie stanowi zagrożenia epidemicznego i może uczęszczać do żłobka/przedszkola”.
Piśmiennictwo
Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek,
zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.
Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.
Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej