×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Dieta w prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego - wytyczne ESC 2021

dr n. med. Dominika Wnęk, dietetyk

W wytycznych podsumowano cechy zdrowej diety. Uznano, że wzorzec sprzyjający utrzymaniu zdrowia stanowi dieta oparta w większej części na pokarmach roślinnych, a w mniejszej na produktach zwierzęcych.


Fot. pixabay.com

Wytyczne dotyczące prewencji chorób sercowo-naczyniowych zostały opracowane przez Grupę Roboczą ds. Prewencji Chorób Sercowo-Naczyniowych w Praktyce Klinicznej z przedstawicielami Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (European Society of Cardiology – ESC) oraz 12 towarzystw medycznych ze szczególnym udziałem Europejskiego Stowarzyszenia Kardiologii Prewencyjnej (European Association of Preventive Cardiology – EAPC)

Sposób żywienia wpływa na ryzyko sercowo-naczyniowe głównie poprzez możliwość modyfikowania najważniejszych czynników ryzyka, takich jak stężenie lipidów, masa ciała, ciśnienie tętnicze krwi, oraz poprzez wpływ na gospodarkę węglowodanową organizmu.

Istotne zalecenia dotyczące zdrowej diety

  • zaleca się ograniczać spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych <10% spożycia energii (ich źródłem są głównie produkty mleczne i mięso, olej kokosowy i palmowy); należy je zastępować wielonienasyconymi (oleje lniany, orzechy włoskie, tłuste ryby morskie) i jednonienasyconymi kwasami tłuszczowymi (awokado, oliwa, olej rzepakowy) oraz węglowodanami z produktów pełnoziarnistych
  • należy dążyć do zminimalizowania zawartości kwasów nienasyconych trans w diecie, przy braku ich spożycia z produktów przetworzonych
  • spożycie soli powinno wynosić <5 g/dzień
  • spożycie błonnika pokarmowego powinno wynosić 30–45 g/dzień; optymalne jego źródło to produkty pełnoziarniste.
  • zaleca się spożycie ≥200 g owoców na dzień (≥2–3 porcje) oraz ≥200 g warzyw na dzień (≥2–3 porcje)
  • spożycie mięsa czerwonego nie powinno przekraczać 350–500 g na tydzień; szczególnie ograniczać należy spożycie mięsa przetworzonego
  • zaleca się spożycie ryb 1–2 razy/tydzień, w szczególności ryb tłustych, oraz
  • spożycie 30 g niesolonych orzechów na dzień
  • spożycie alkoholu należy ograniczać do maksimum 100 g/tydzień
  • należy unikać napojów słodzonych, w tym soków owocowych oraz słodkich napojów gazowanych i niegazowanych

W wytycznych zebrano także badania na temat wpływu spożycia poszczególnych grup produktów na zmniejszanie ryzyka sercowo-naczyniowego. I tak w metaanalizie wykazano 4% zmniejszenie ryzyka sercowo- naczyniowego na każdą dodatkową porcję warzyw (1 porcja – 80 g) i owoców (1 porcja – 77 g) na dobę.

Ponadto w innej metaanalizie wykazano 11% niższe ryzyko udaru związane z przyjmowaniem 3–5 porcji owoców i warzyw dziennie oraz o 26% w przypadku spożywania 5 porcji, w porównaniu ze spożywaniem <3 porcji na dzień.

Korzystne w kontekście układu sercowo- naczyniowego jest spożywanie orzechów. Metaanaliza prospektywnych badań kohortowych sugeruje, że dzienne spożycie 30 g (mieszanych) orzechów wiązało się z około 30% niższym ryzykiem choroby sercowo-naczyniowej związanej z miażdżycą.

Dostępne dane naukowe wskazują także, że spożycie ryb (szczególnie bogatych w n-3 PUFA) co najmniej raz w tygodniu wiąże się z 16% niższym ryzykiem choroby wieńcowej, a spożycie ryb 2–4 razy w tygodniu z 6% niższym ryzykiem udaru mózgu. Najwyższe ryzyko obserwowano w zakresie od braku spożycia ryb do ich bardzo małego spożycia.

Zaleca się także zmniejszenie spożycia mięsa czerwonego, a w szczególności mięsa przetworzonego. Dodatkowo zastąpienie mięsa pokarmami roślinnymi (nasionami roślin strączkowych, orzechami) zmniejsza stężenie cholesterolu frakcji LDL. W ostatnio opublikowanej analizie wykazano ponadto, że większe spożycie przetworzonego mięsa oraz nieprzetworzonego czerwonego mięsa wiąże się z odpowiednio 7% i 3% wyższym ryzykiem choroby sercowo-naczyniowej związanej z miażdżycą. Zmniejszając spożycie przetworzonego mięsa, ogranicza się jednocześnie spożycie soli w diecie.

Piśmiennictwo

Visseren FLJ., Mach F., Smulders YM. i wsp.: 2021 ESC Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice: Developed by the Task Force for cardiovascular disease prevention in clinical practice with representatives of the European Society of Cardiology and 12 medical societies With the special contribution of the European Association of Preventive Cardiology (EAPC), European Heart Journal, Volume 42, Issue 34, 7 September 2021, Pages 3227–3337, https://doi.org/10.1093/eurheartj/ehab484
Wang X., Ouyang Y., Liu J. i wsp.: Fruit and vegetable consumption and mortality from all causes, cardiovascular disease, and cancer: systematic review and dose-response meta-analysis of prospective cohort studies. BMJ. 2014; 349: g4490, doi: 10.1136/bmj.g4490.
He FJ., Nowson CA., MacGregor GA.: Fruit and vegetable consumption and stroke: meta-analysis of cohort studies. Lancet. 2006; 367(9507): 320–326, doi: 10.1016/S0140-6736(06)68069-0.
Dauchet L., Amouyel P., Hercberg S. i wsp.: Fruit and vegetable consumption and risk of coronary heart disease: a meta-analysis of cohort studies. J Nutr. 2006; 136(10): 2588–2593, doi: 10.1093/jn/136.10.2588.
Luo C., Zhang Y., Ding Y. i wsp.: Nut consumption and risk of type 2 diabetes, cardiovascular disease, and all-cause mortality: a systematic review and meta-analysis. Am J Clin Nutr. 2014; 100(1): 256–269, doi: 10.3945/ajcn.113.076109. Zhong VW., Allen NB., Greenland P. i wsp.: Associations of processed meat, unprocessed red meat, poultry, or fish intake with incident cardiovascular disease and all-cause mortality. JAMA Intern Med. 2020; 180(4): 503–512, doi: 10.1001/jamainternmed.2019.6969.
Zheng J., Huang T., Yu Y. i wsp.: Fish consumption and CHD mortality: an updated meta-analysis of seventeen cohort studies. Public Health Nutr. 2012; 15(4): 725–737, doi: 10.1017/S1368980011002254.
Willett W., Rockström J., Loken B. i wsp.: Food in the Anthropocene: the EAT-Lancet Commission on healthy diets from sustainable food systems. Lancet. 2019; 393(10170): 447–492, doi: 10.1016/S0140-6736(18)31788-4.
21.03.2022
Zobacz także
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta