Do czynników żywieniowych, które najsilniej wpływają na stężenie cholesterolu frakcji LDL, należy spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych oraz spożycie kwasów tłuszczowych trans.
Fot. pixabay.com
Uważa się, że do czynników żywieniowych, które najsilniej wpływają na stężenie cholesterolu frakcji LDL, należy spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych (saturated fatty acids – SFA) oraz spożycie kwasów tłuszczowych trans. Na każdy dodatkowy 1% energii pochodzący z SFA przypada zwiększenie stężenia LDL o 0,02–0,04 mmol/l (0,8–1,6 mg/dl). Produkty o dużej zawartości nasyconych kwasów tłuszczowych to przede wszystkim mięso, wyroby wędliniarskie i produkty mleczne. Duże ilości SFA znajdują się także w oleju kokosowym i palmowym.
Kwasy tłuszczowe trans wpływają na zwiększenie stężenia LDL w podobnym stopniu, co SFA, ale dodatkowo – i to jest ich cecha niepożądana – zmniejszają stężenie cholesterolu frakcji HDL. Naturalne kwasy tłuszczowe trans, które w stosunkowo niewielkich ilościach występują w mięsie przeżuwaczy i produktach mlecznych, nie wpływają niekorzystnie na parametry gospodarki lipidowej. Natomiast główne źródło kwasów tłuszczowych trans szkodliwych dla zdrowia stanowią częściowo uwodornione kwasy tłuszczowe trans pochodzenia przemysłowego, występujące głównie w wyrobach cukierniczych, zupach w proszku oraz produktach typu fast food (szczególnie w pizzy i zapiekankach). Spożycie ich w zależności od populacji może się wahać od 0,2 do nawet 6,5% wartości energetycznej diety.
Wykazano także, że pewne modyfikacje w obrębie poszczególnych kwasów tłuszczowych mogą korzystnie wpływać na stężenie frakcji LDL. I tak na przykład zastąpienie SFA przez olej rzepakowy, słonecznikowy, sojowy czy oliwę (czyli oleje bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe) może zmniejszać frakcję LDL w zakresie od –0,42 do –0,20 mmol/l. Kolejny czynnik żywieniowy cechujący się wpływem na stężenie cholesterolu całkowitego to błonnik pokarmowy. W tym przypadku szczególnie korzystne są rozpuszczalne frakcje błonnika pokarmowego, które występują w owocach, warzywach, pełnoziarnistych produktach zbożowych oraz nasionach roślin strączkowych.
Więcej informacji znajdziesz w artykule: Czy błonnik w diecie pomaga zmniejszyć cholesterol?
Na stężenie cholesterolu całkowitego i frakcji LDL w mniejszym stopniu wpływają redukcja masy ciała i aktywność fizyczna. Przyjmuje się, że zmniejszenie masy ciała o 10 kg powoduje zmniejszenie stężenia LDL-C o około 0,2 mmol/l (8 mg/dl). Wprawdzie efekt nie jest tak znaczący, jak ten związany z czynnikami żywieniowymi, jednak utrzymywanie prawidłowej masy ciała i regularna aktywność fizyczna poprawiają także inne parametry gospodarki lipidowej – wpływają mianowicie na zmniejszenie stężenia triglicerydów (obserwowany przy spadku masy ciała) czy wzrost frakcji HDL cholesterolu (uzyskiwany w wyniku regularnej aktywności fizycznej).
Opracowano na podstawie: 2019 ESC/EAS Guidelines for the management of dyslipidaemias: lipid modification to reduce cardiovascular risk F. Mach, C. Baigent, A.L. Catapano, K.C. Koskinas, M. Casula, L. Badimon, M.J. Chapman, G.G. De Backer, V. Delgado, B.A. Ference, I.M. Graham, A. Halliday, U. Landmesser, B. Mihaylova, T.R. Pedersen, G. Riccardi, D.J. Richter, M.S. Sabatine, M.R. Taskinen, L. Tokgozoglu, O. Wiklund: ESC Scientific Document Group. European Heart Journal, 2020; 41: 111–188
