Czy to prawda, że weganie i wegetarianie rzadziej chorują na nowotwory?

Fot. pixabay.com

Przy tak zadanym pytaniu niezbędne jest przede wszystkim zdefiniowanie grupy porównawczej dla wegetarian i wegan. Wegetarianie w krajach zachodnich charakteryzują się bardziej prozdrowotnym stylem życia niż populacja ogólna. Nie będzie zatem zaskoczeniem informacja, że standaryzowane do wieku współczynniki umieralności na nowotwory są wśród nich niższe niż w populacji ogólnej, jednak niewiele mówi to o wpływie samej diety na ryzyko tej grupy chorób.

Ze względu na brak praktycznych możliwości przeprowadzenia badań klinicznych z randomizacją nad wpływem diety wegetariańskiej na prewencję pierwotną nowotworów najlepszym dostępnym źródłem wiedzy na temat jej efektów w tym zakresie są prospektywne badania kohortowe. Stosuje się w nich celowy dobór grup kontrolnych (osób spożywających mięso) o postawach prozdrowotnych dla zminimalizowania między grupami żywieniowymi wpływu czynników zakłócających, takich jak różnice związane z paleniem tytoniu, spożyciem alkoholu, aktywnością fizyczną lub statusem socjoekonomicznym. Dodatkowo wyniki są korygowane o ewentualne utrzymujące się różnice w tych i innych istotnych parametrach.

Najnowsza metaanaliza dotycząca wpływu diet wegetariańskich na ryzyko niezakaźnych chorób przewlekłych sugeruje, że ich stosowanie może zmniejszać ryzyko względne (w porównaniu z dietami niewegetariańskimi) zapadalności na nowotwory ogółem o 8%, a w przypadku diety wegańskiej o 15%. W związku z brakiem spójności wyników między badaniami, a często również małą liczbą zachorowań na poszczególne rodzaje nowotworów w dotychczas przeprowadzonych badaniach, nie jest jasne, których konkretnie chorób nowotworowych miałoby dotyczyć zmniejszenie ryzyka w przypadku wegetarian.

Pod koniec 2022 roku w czasopiśmie „BMC Medicine” ukazała się praca, w której wykazano, że zdrowa dieta roślinna (składająca się z pełnoziarnistych produktów zbożowych, warzyw i owoców, nasion roślin strączkowych, olejów roślinnych i orzechów), wiązała się z mniejszym ryzykiem zachorowania na nowotwór jelita grubego u mężczyzn (zależności takiej nie zaobserwowano u kobiet). Z kolei w przypadku mniej zdrowej żywności pochodzenia roślinnego (rafinowane zboża, soki owocowe, ziemniaki oraz cukry dodane) takiego efektu nie zaobserwowano. Autorzy pracy zwracają jednak uwagę, że obserwowane korzyści wynikające ze stosowania diet roślinnych mogą się różnić nie tylko w zależności od płci, ale również od rasy i pochodzenia.