Sok z buraka – właściwości

Picie soku z buraka zyskało ostatnio dużą popularność. Uważa się, że burak zawiera wiele związków bioaktywnych i składników odżywczych. Jest on także źródłem azotanów, a jego spożywanie może wpływać na poprawę wydolności sportowców, zwłaszcza w sportach siłowych

Fot. Roman Odintsov/ pexels.com

Burak ćwikłowy

Burak ćwikłowy to roślina pochodząca pierwotnie z rejonu Azji Zachodniej. Obecnie uprawia się go na całym świecie. Warzywo to może występować w wielu kolorach, od żółtego do czerwonego, choć odmiana w kolorze czerwonym jest najbardziej popularna. Buraki można jeść na surowo oraz gotowane. Można je także wykorzystać do przygotowania soków. Popularne w Polsce jest także spożywanie zakwasu buraczanego, barszczu czerwonego oraz ćwikły.

Burak – wartość odżywcza

Burak charakteryzuje się małą wartością energetyczną –100 g buraka dostarcza 38 kcal. Zawartość węglowodanów ogółem wynosi 9,5 g, a sacharozy 6,5 g w 100 g produktu. Ponadto 100 g tego warzywa dostarcza 2,2 g błonnika pokarmowego.

Zawartość poszczególnych witamin i składników mineralnych zamieszczono w tabeli poniżej.

Sok z buraka – właściwości

Związki, znajdujące się w soku buraka i którym przypisuje się potencjalne właściwości zdrowotne to barwniki odpowiedzialne za barwę korzeni buraka. Są to czerwone betacyjany oraz żółte betaksantyny. Noszą one wspólną nazwę – barwników betalainowych

W badaniach zwrócono uwagę na właściwości przeciwutleniające tych związków. W ich strukturze znajduje się grupa fenolowa, która ma zdolność wychwytywania i neutralizacji wolnych rodników tlenowych. Uważa się, że nadmierna produkcja wolnych rodników tlenowych w organizmie lub wyczerpanie przez organizm rezerw antyoksydacyjnych prowadzi do zjawiska zwanego stresem oksydacyjnym. W konsekwencji może dojść do utleniania struktur komórkowych białek, lipidów i kwasów nukleinowych, powodując zmiany w ich strukturze.

Do chorób, w których przypadku jako jedną z przyczyn wymienia się stres oksydacyjny zalicza się, m.in. miażdżycę, cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, choroby nowotworowe, choroby neurodegeneracyjne oraz choroby o podłożu zapalnym.

Prowadzi się również badania oceniające właściwości przeciwnowotworowe barwników betalainowych. Obecnie są to jedynie badania na modelu in vitro. Choć są to obiecujące wyniki, trzeba wziąć pod uwagę przemiany, jakim mogą podlegać te barwniki w procesie ich trawienia i wchłaniania. Dlatego bez przeprowadzenia badań klinicznych nie można jednoznacznie określić czy obserwowany efekt przeciwnowotworowy u ludzi będzie taki sam.

Inne związki to azotany, które w dużych ilościach znajdują się w burakach, ale również w zielonych warzywach liściastych, takich jak rukola, szpinak, sałata. Szacuje się, że buraki zawierają od 140–260 mg azotanów na 100 g. W piśmiennictwie naukowym można znaleźć badania interwencyjne oceniające wpływ spożywania soku z buraka na ciśnienie tętnicze krwi, czynność naczyń i funkcję śródbłonka naczyniowego, parametry węglowodanowe krwi oraz działanie nefroprotekcyjne. Te korzystne efekty przypisuje się właśnie obecności azotanów. Mimo że badań oceniających tę kwestię nie jest mało, to jednak przeprowadzono je, opierając się na małych grupach i w większości uzyskano niespójne wyniki. Trudno więc wyciągnąć wnioski dotyczące skuteczności soku z buraka w wyżej wymienionych nieprawidłowościach.

Nie zmienia to jednak faktu, że sok z buraka może być cennym elementem prawidłowo zbilansowanej diety

Sok z buraka a poprawa wydolności sportowej

Sok z buraka jest źródłem azotanów. Te z kolei ulegają przemianom do azotynów, a w konsekwencji do tlenku azotu, który może decydować o wydolności sportowej.

W uproszczeniu można powiedzieć, że sok z burka poprawia przepływ krwi przez mięśnie, może wpływać na siłę skurczu mięśni oraz może przyśpieszać regenerację po treningu.

Australijski Instytut Sportu w swoim stanowisku nt. wykorzystania suplementów w sporcie zaklasyfikował sok z buraka do kategorii A. Jest to grupa, która zawiera suplementy o potwierdzonym działaniu i bezpieczeństwie w określonych sytuacjach sportowych.

Skutki uboczne picia soku z buraka

Jednym ze skutków ubocznych obserwowanych po spożyciu soku z buraków oraz innych produktów z buraków jest czerwonoróżowe zabarwienie moczu oraz stolca. Jest to całkowicie normalne zjawisko, a jego przyczyną jest czerwony barwnik zawarty w burakach.

Przeczytaj również:

• Ciemny mocz – przyczyny ciemnego koloru moczu
• Krwiomocz i krwinkomocz (pot. krew w moczu) - przyczyny, objawy i leczenie

Sok z buraka – jak przygotować?

Sok z buraka można przyrządzić wyłącznie z buraka lub jeśli smak buraka nie jest dla kogoś atrakcyjny, można połączyć go z marchewką i jabłkiem. Wystarczy pokroić warzywa na mniejsze kawałki, z których następnie wytłoczy się sok w sokowirówce. Warto zwrócić uwagę, aby wszystkie warzywa miały cienką skórkę oraz były świeże oraz jędrne. Z takich warzyw uzyska się więcej soku. Zaleca się dodatek jabłek o lekko kwaśnym smaku, ponieważ będą się dobrze komponować ze słodkim smakiem buraka.

Sok z buraka kiszonego

Może stanowić alternatywę dla tradycyjnego soku dla osób, które preferują bardziej zdecydowane smaki. Aby zrobić domowy sok z buraka kiszonego, warzywa należy dokładnie umyć, obrać ze skórki, a następnie pokroić na niezbyt grube plastry. Na dno słoja, w którym ułożymy buraki dajemy przyprawy. Najczęściej jest to liść laurowy, ziele angielskie, czosnek oraz sól. Całość następnie zalewamy letnią wodą. Aby warzywa nie wypływały na wierzch, można na wierzchu słoja umieścić coś ciężkiego. Następnie wszystko odstawiamy w ciemne, chłodne miejsce na okres około tygodnia. Po tym czasie powinien powstać lekko kwaskowaty sok.

W wyniku fermentacji, w końcowym produkcie powstają bakterie fermentacji mlekowej, które korzystnie wpływają na mikrobiotę jelit.