Czy dziecku choremu na ostrą biegunkę należy podawać mleko ubogo- lub bezlaktozowe albo mieszanki eliminacyjne (preparaty sojowe, hydrolizaty białek)? Czy zwiększają one szansę na skuteczne wyleczenie biegunki i zmniejszają ryzyko nietolerancji pokarmu?

Ze względu na rzadkie występowanie wtórnej, klinicznie istotnej nietolerancji laktozy nie ma wskazań do rutynowego stosowania preparatów ubogo- lub bezlaktozowych u dzieci chorych na ostrą biegunkę, z wyjątkiem dzieci z poważnym niedożywieniem. Takie postępowanie (w tym zastosowanie preparatów bezmlecznych) należy natomiast rozważyć u dzieci, u których jednocześnie stwierdza się istotne nasilenie biegunki po wprowadzeniu pokarmów mlecznych, oraz, u których potwierdzono laboratoryjnie nietolerancję laktozy (obecność substancji redukujących w kale >0,5% i pH stolca <5,5). Rutynowe wykonywanie badań w kierunku nietolerancji laktozy nie jest jednak wskazane.

Na podstawie aktualnych danych można też rozważyć krótkotrwałe zastosowanie diety bezlaktozowej w leczeniu dzieci hospitalizowanych z ostrą biegunką infekcyjną. Opublikowana w 2013 roku metaanaliza badań z randomizacją (16 badań, niska jakość danych; w większości badań uczestniczyły dzieci hospitalizowane) wykazała bowiem, że stosowanie mleka bezlaktozowego, w porównaniu z mlekiem zawierającym laktozę, może skrócić czas trwania biegunki oraz zmniejszyć ryzyko niepowodzenia leczenia. Ponadto wykazano pewne korzyści związane z rozcieńczaniem mleka zawierającego laktozę, ale nie ma podstaw do rutynowego stosowania rozcieńczonych mieszanek. Nie zaleca się rutynowego stosowania hydrolizatów białek ani preparatów sojowych w leczeniu ostrej biegunki infekcyjnej. (luty 2014 aktualizacja)

Piśmiennictwo

1. ESPGHAN Committee on Nutrition: Soy protein infant formulae and follow-on formulae. A commentary by the ESPGHAN Committee on Nutrition. J. Pediatr. Gastroenterol. Nutr., 2006; 42: 352–361 (p. Med. Prakt. Pediatr. 3/2006, s. 28–43 – przyp. red.)
2. National Institute for Health and Clinical Excellence: Diarrhoea and vomiting caused by gastroenteritis: diagnosis, assessment and management in children younger than 5 years. (Clinical guideline 84) London, NICE, 2009 (http://www.nice.org.uk/nicemedia/live/11846/43789/43789.pdf)
3. Expert Working Group: Guarino A., Albano F., Ashkenazi S. i wsp.: The ESPGHAN/ESPID guidelines for the management of acute gastroenteritis in children in Europe. J. Pediatr. Gastroenterol. Nutr., 2008; 46: 81–122
4. Heyman M.B., Committee on Nutrition: Lactose intolerance in infants, children, and adolescents. Pediatrics, 2006; 118: 1279–1286 (p. Med. Prakt. Pediatr. 1/2007, s. 43–49 – przyp. red.)
5. Macgillivray S., Fahey T., McGuire W.: Lactose avoidance for young children with acute diarrhoea. Cochrane Database Syst. Rev., 2013; 10: CD005433