Rozpoznanie krupu (podgłośniowego zapalenia krtani niemal wyłącznie o etiologii wirusowej) ustala się głównie na podstawie objawów klinicznych. Ich nasilenie, zależne od stopnia upośledzenia drożności krtani, jest podstawą kwalifikacji do odpowiedniej kategorii ciężkości choroby i decyzji o zakresie oraz intensywności leczenia (tab. 1), w tym zastosowania glikokortykosteroidów (GKS).
Opublikowane badania kliniczne oraz ich metaanalizy porównujące różne drogi podania GKS (p.o., wziewnie, i.m. lub i.v. w różnych wzajemnych relacjach) i ich dawki wskazują na podobny efekt leczniczy w zakresie: zmniejszenia nasilenia objawów klinicznych w zróżnicowanych przedziałach czasu (w tym w ocenie punktowej ciężkości choroby), konieczności zastosowania adrenaliny lub dodatkowych dawek GKS oraz konieczności ponownych wizyt w szpitalu z powodu nawrotu objawów krupu. Podsumowując, GKS (niezależnie od drogi podania) korzystnie modyfikują przebieg krupu u dzieci.
Wybór GKS i drogi podania zależy od czynników klinicznych towarzyszących zachorowaniu, a także komfortu dziecka i jego rodziców lub opiekunów (tab. 2). Z tego powodu powinno się preferować drogę doustną, jako najbardziej naturalną i najmniej niepokojącą (poza gorzkim smakiem obecnie dostępnych preparatów GKS w postaci doustnej). Jeśli jednak możliwość doustnego przyjęcia leku jest niepewna (np. dziecko odmawia połknięcia lub kaszlowi towarzyszą wymioty), pozostaje droga pozajelitowa lub wziewna, zwłaszcza w cięższych postaciach krupu. Natomiast w przypadku ciężkiej, zagrażającej życiu postaci choroby najkorzystniejsze jest podanie GKS drogą i.v. Z kolei podanie leku drogą i.m. jest uzasadnione, jeśli nie można szybko uzyskać dostępu i.v.
Warto podkreślić, że niemal we wszystkich badaniach uwzględnionych w ostatnio opublikowanej metaanalizie GKS systemowe podawano p.o. lub i.m., a tylko w jednym i.v. Natomiast w żadnym badaniu leku nie stosowano doodbytniczo (p.r.). Brak danych klinicznych dotyczących skuteczności GKS stosowanych p.r. dyskwalifikuje takie preparaty spośród obecnie zalecanych do leczenia krupu u dzieci. Ponadto do czynników ograniczające tę drogę podawania GKS należą także: (1) brak preparatu w formie doodbytniczej (czopków, wlewek, żelów) umożliwiającej dostosowanie dawki leku od masy dziecka, (2) brak większych badań dotyczących biodostępności GKS podawanych p.r. dzieciom w różnych przedziałach wiekowych (nieliczne dane wskazują na zróżnicowany stopień wchłaniania, ze szczytem stężenia osiąganym późno [ok. 5 h po podaniu]), (3) niepewność dotycząca retencji preparatu w odbytnicy (np. w przypadku niekontrolowanego oddania stolca).
Leczenie krupu GKS podanymi p.r. u dzieci mogłoby być klinicznie użyteczne, w porównaniu z preparatami do stosowania p.o. w przypadku wymiotów lub nieakceptowania gorzkiego smaku leków, ale również w porównaniu z preparatami do stosowania pozajelitowo, których podawanie wiąże się u chorego dziecka z niepokojem lub bólem, co z kolei zwiększa ryzyko nasilenia objawów krupu (stąd zalecenie, aby dziecko przebywało na rękach opiekuna). Jednak dopiero po pokonaniu trudności wymienionych powyżej i uzyskaniu pozytywnych wyników odpowiednich badań klinicznych będzie można rozważyć uwzględnienie preparatów GKS w postaci p.r. w wytycznych dotyczących leczenia krupu u dzieci.
Piśmiennictwo
Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek,
zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.
Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.
Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej