Czy podawanie montelukastu w okresie jesienno-zimowym wszystkim dzieciom chorym na astmę w celu zapobiegania zaostrzeniom w przebiegu zakażeń wirusowych jest uzasadnione?

Zlecanie montelukastu wszystkim dzieciom chorym na astmę na pewno nie jest uzasadnione. Skuteczność przewlekłego podawania montelukastu w zapobieganiu zaostrzeniom astmy pod wpływem zakażeń wirusowych wykazano w badaniu obejmującym dzieci w wieku 2–5 lat z nawrotami w przebiegu zakażeń wirusowych, u których zredukowano liczbę zaostrzeń o 30% (z 2,34 do 1,6 epizodu na rok [NNT: 11]). Podobne było jednak ryzyko hospitalizacji, czas utrzymywania się zaostrzeń oraz stopień ich nasilenia.

Według ekspertów ERS montelukast „prawdopodobnie należy podawać” przewlekle małym dzieciom z epizodami zaostrzeń astmy indukowanymi wyłącznie zakażeniami wirusowymi i bez objawów pomiędzy zaostrzeniami. Jednocześnie autorzy zaznaczają, że u tych dzieci można również rozważyć próbne podawanie wGKS, zwłaszcza jeśli zaostrzenia są częste, a wywiad rodzinny w kierunku astmy dodatni.

Nie uzyskano jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, jaka liczba nawrotów sugeruje rozpoczęcie przewlekłego leczenia. Jak dotąd nie przeprowadzono też badań oceniających skuteczność łącznego podawania montelukastu i wGKS w zapobieganiu zaostrzeniom w przebiegu zakażeń wirusowych. Ekstrapolując wytyczne amerykańskie, można przyjąć, że co najmniej 4 zaostrzenia w ciągu roku wywołane wirusami mogą uzasadniać rozpoczęcie przewlekłego leczenia montelukastem.

U dzieci leczonych wGKS dodanie montelukastu należy rozważać zgodnie z ogólnymi zasadami (jako jedna z opcji, jeśli astma nie jest kontrolowana). Simons i wsp. wykazali, że dołączenie montelukastu do budezonidu (stosowanego w dawce 2 × 200 µg), w porównaniu z grupą placebo, zmniejszyło liczbę zaostrzeń o 23% (bez względu na ich przyczynę). (2013, 2014)

Piśmiennictwo

1. Bacharier L.B., Boner A., Carlsen K.H. i wsp.: Diagnosis and treatment of asthma in childhood: a PRACTALL consensus report. Allergy, 2008; 63: 5–34
2. Bisgaard H., Zielen S., Garcia-Garcia M.L. i wsp.: Montelukast reduces asthma exacerbations in 2- to 5-year-old children with intermittent asthma. Am. J. Respir. Crit. Care Med., 2005; 171: 315–322
3. Brand P.L.P., Baraldi E., Bisgaard H. i wsp.: Definition, assessment and treatment of wheezing disorders in preschool children: an evidence-based approach. Eur. Respir. J., 2008; 32: 1096–1110
4. Expert Panel Report 3 (EPR-3): Guidelines for the diagnosis and management of asthma – summary report 2007. National Asthma Education and Prevention Program. J. Allergy Clin. Immunol., 2007; 120 (supl. 5): S94–138
5. Simons E.R.F., Villa J.R., Lee B.W. i wsp.: Montelukast added to budesonide in children with persistent asthma: a randomized, double-blind, crossover study. J. Pediatr., 2001; 138: 694–698