Które leki przeciwkaszlowe można stosować u dzieci z poszczególnych grup wiekowych?

Leki przeciwkaszlowe należy stosować ostrożnie, ponieważ dowody wskazujące na ich skuteczność są słabe, a w wielu doniesieniach mówi się o ich działaniach niepożądanych. W Stanach Zjednoczonych FDA negatywnie wypowiedziało się na temat stosowania dostępnych bez recepty leków na przeziębienie i przeciwkaszlowych u dzieci do 2. roku życia (p. pyt.). Odnotowano przypadki zgonów dzieci po zastosowaniu tych leków, zwykle wskutek niezamierzonego przedawkowania (np. w wyniku podania leku przeznaczonego dla dorosłych). Ponieważ wirusowe infekcje układu oddechowego ustępują samoistnie, zasadność stosowania leków w ich przebiegu jest wątpliwa. Zarówno dekstrometorfan, jak i difenhydramina podane 30 minut przed snem nie były skuteczniejsze od placebo (w formie słodkiego syropu) w zmniejszaniu nasilenia, częstości nocnego kaszlu i poprawie jakości snu dzieci. Po podaniu dekstrometorfanu mogą wystąpić działania niepożądane, takie jak senność, ból i zawroty głowy oraz dolegliwości żołądkowo-jelitowe i reakcje alergiczne, a po jego przedawkowaniu także zaburzenia psychiczne, ataksja, a nawet zgon (p. też pyt. w rozdz. „Narkotyki i postępowanie z dzieckiem uzależnionym”). Obserwuje się również nadużywanie tego leku przez nastolatki. Działania niepożądane difenhydraminy (dostępnej wyłącznie w skojarzeniu z paracetamolem) przy przewlekłym stosowaniu i przedawkowaniu obejmują m.in. psychozę, zaburzenia rytmu serca, rabdomiolizę, drgawki, a nawet zgon.

W 1 badaniu obserwacyjnym wykazano, że lewodropropizyna – lek przeciwkaszlowy o działaniu obwodowym zarejestrowany >2. roku życia – powoduje ustąpienie dolegliwości związanych z kaszlem u większego odsetka dzieci niż leki przeciwkaszlowe o działaniu centralnym lub w przypadku braku interwencji.

Jeżeli jest się przekonanym o celowości podania leku przeciwkaszlowego, należy wybierać lek zgodnie z jego charakterystyką. Niektóre preparaty dekstrometorfanu są zarejestrowane od 12. roku życia, a niektóre od 6. roku życia. Część z nich ma informację o „indywidualnym dawkowaniu” u dzieci <6. roku życia. (luty 2014 aktualizacja)

Piśmiennictwo

1. Paul I., Yoder K., Crowell K. i wsp.: Effect of dextromethorphan, diphenhydramine, and placebo on nocturnal cough and sleep quality for coughing children and their parents. Pediatrics, 2004; 114: e85
2. Hryniewicz W., Ozorowski T., Radzikowski A. i wsp.: Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego. Warszawa, Narodowy Instytut Leków, 2010
3. Dart R.C., Paul I.M., Bond G.R.: Pediatric fatalities associated with over the counter (nonprescription) cough and cold medications. Ann. Emerg. Med., 2009; 53 (4): 411–417
4. Logan B.K., Goldfogel G., Hamilton R. i wsp.: Five deaths resulting from abuse of dextromethorphan sold over the Internet. J. Anal. Toxicol., 2009:, 33 (2): 99–103
5. Vearrier D., Curtis J.A.: Case files of the medical toxicology fellowship at Drexel University. Rhabdomyolisis and compartment syndrome following acute diphenhydramine overdose. J. Med. Toxicol., 2011; 7 (3): 213–219