U 15-letniego chłopca, który 3 lata temu przeszedł przeszczepienie nerki i otrzymuje przewlekle: CellCept 750 mg, Prograf 1,5 mg i Encorton 5 mg/24 h, występują nawracające infekcje dróg moczowych wywołane przez Escherichia coli. Czy temu dziecku można zalecić Uro-Vaxom? Czy jest to bezpieczne i czy może przynieść jakieś korzyści?

01-02-2014
dr hab. n. med. Wojciech Feleszko
Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Układ moczowy zdrowych dzieci chroniony jest przed zakażeniami przez różne mechanizmy nieimmunologiczne oraz immunologiczne. Po przeszczepieniu nerki nie są one w pełni wydolne, dodatkowo nasilając istniejące zazwyczaj już przed zabiegiem zaburzenia urologiczne. Problem pogłębia także intensywna immunosupresja stosowana po przeszczepieniu, dlatego ZUM stanowią najczęstsze powikłania infekcyjne u biorców nerki. Szacuje się, że problem ten dotyczy nawet 60% dzieci w pierwszym roku po transplantacji.

Aby właściwie określić konieczność leczenia ZUM u dziecka po przeszczepieniu nerki, należy ustalić, jak często zakażenia pojawiały się przed przeszczepieniem. Źródłem infekcji mogą być bowiem własne nerki biorcy albo pozostawiona niewydolna, uprzednio przeszczepiona nerka (w razie kolejnej transplantacji). Tak się dzieje często w przypadku nerek zawierających złogi, nerek wielotorbielowatych (jeżeli miały miejsce liczne epizody zakażenia torbieli), albo odpływu pęcherzowo moczowodowego do własnej nerki.

Sugeruję, aby przed wdrożeniem ewentualnej profilaktyki szczegółowo ocenić funkcję układu moczowego: wykonać USG, urografię (lub TK), cystouretrografię oraz ewentualnie badania urodynamiczne. Wnikliwa diagnostyka i rozważne postępowanie są u tych pacjentów niesłychanie istotne, aby nie zniweczyć wysiłku związanego z przeszczepieniem i immunosupresją.

W przypadku nawracających ZUM o etiologii E. coli (tak jak u opisywanego pacjenta), po wykluczeniu innych przyczyn można rozważyć zastosowanie liofilizowanego ekstraktu E. coli (OM-89, nazwa handlowa – Uro-Vaxom), jednak brakuje wiarygodnych danych potwierdzających skuteczność takiego postępowania wśród biorców nerek. Jedyne opublikowane badania oceniające skuteczność Uro-Vaxomu przeprowadzono u osób zdrowych (poza ZUM) i nieprzyjmujących leków immunosupresyjnych. Wprawdzie preparat ten jest stosunkowo bezpieczny u osób nieprzyjmujących leków immunosupresyjnych, jednak brakuje danych dotyczących jego bezpieczeństwa u biorców przeszczepów.

W opisanym przypadku można rozważyć wielo­tygodniowe stosowanie trimetoprimu z sulfametoksazolem lub nitrofurantoiny oraz obniżać pH moczu (p. pyt. pyt., w rozdz. „Choroby nerek”). (luty 2014 nowe)

Piśmiennictwo

  1. Gołębiewska J., Dębska Ślizień A., Rutkowski B.: Zakażenia układu moczowego u pacjentów po transplantacji nerki. Forum Nefrologiczne, 2011; 4 (2): 110–118
  2. Bauer H.W., Rahlfs V.W., Lauener P.A., Blessmann G.S.: Prevention of recurrent urinary tract infections with immuno-active E. coli fractions: a meta-analysis of five placebo-controlled double-blind studies. Int. J. Antimicrob. Agents, 2002; 19 (6): 451–456
  3. Huber M., Krauter K., Winkelmann G. i wsp.: Immunostimulation by bacterial components: II. Efficacy studies and meta-analysis of the bacterial extract OM 89. Int J. Immunopharmacol., 2000; 22 (12): 1103–1111

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Placówki

Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.

Doradca medyczny

Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej