Moje obserwacje wskazują, że laryngolodzy mocno krytykują objawowe leczenie zapalenia gardła i zawsze w takim przypadku zlecają antybiotyk. Pediatra postępujący zgodnie z zaleceniami jest w opinii rodziców gorszy od laryngologa, który zleca antybiotyk. Jak wybrnąć z tej sytuacji?

Doskonale rozumiem ten problem. Pacjent otrzymujący sprzeczne zalecenia lekarskie ma prawo być zdezorientowany i reagować nieufnością lub wręcz agresją. Nasze stanowisko dotyczące racjonalnych wskazań do antybiotykoterapii trzeba zatem umieć uzasadnić i obronić. Jeżeli rodzice są w stanie zrozumieć podstawowe pojęcia, należy im wyjaśnić, że bakterie (paciorkowce) odpowiadają za mniejszość, to jest około 15–30% wszystkich zapaleń gardła u dzieci i jedynie 10% ostrych zapaleń gardła u dorosłych. Pozostałe zachorowania są wywoływane przez wirusy, na które antybiotyki w ogóle nie działają, natomiast mogą one wywoływać działania niepożądane. Stosowanie antybiotyków w każdym przypadku ostrego zapalenia gardła jest zatem działaniem ze szkodą dla większości chorych. Należy też wyjaśnić, że aby pomóc lekarzom w określeniu, kiedy należy zastosować antybiotyk, opracowano skale punktowe, na przykład skalę Centora (p. pyt.). Rodzicom można przykładowo powiedzieć, że: „zgodnie z taką skalą jest mało prawdopodobne, aby Państwa dziecko wymagało obecnie leczenia antybiotykiem”.

Różnice zdań z laryngologiem trzeba wytłumaczyć odmienną populacją chorych zgłaszających się do specjalistów. Mówiąc prościej, do laryngologów trafiają wybrani pacjenci, z poważniejszymi zachorowaniami niż do pediatry czy lekarza rodzinnego. Być może większość chorych trafiających do laryngologa wymaga zastosowania antybiotyku, co nie zmienia faktu, że Państwa dziecko ma najprawdopodobniej infekcję wirusową i nie wymaga leczenia antybiotykiem. Aby zebrać więcej danych, można wykonać badania dodatkowe, takie jak szybki test paciorkowcowy lub morfologia krwi z rozmazem. Myślę, że rozsądni rodzice docenią starania pediatry. Coraz częściej spotykam się z rodzicami, którzy niechętnie akceptują antybiotyki. Argument, że podając dziecku antybiotyk, nic nie zyskujemy, bo lek przeciwbakteryjny nie wpływa na przebieg wirusowego zapalenia gardła, jest dla nich bardzo przekonujący. (kwiecień 2014 nowe)

Piśmiennictwo

1. Ebell M.H.: Strep throat. Am. Fam. Physician., 2003; 68 (5): 937–938
2. Ebell M.H.: Making decisions at the point of care: sore throat. Fam. Pract. Manag., 2003; 10 (8): 68–69
3. Wald E.R., Fischer D.R.: Diagnosing and treating strep throat. Fam. Pract. Manag., 2004; 11 (2): 17–20
4. http://kidshealth.org/parent/infections/lung/strep_throat.html
5. http://kidshealth.org/kid/ill_injure/sick/tonsillitis.html
6. Hryniewicz W. Ozorowski T., Radzikowski A. i wsp.: Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego 2010. Narodowy program ochrony antybiotyków. http://www.antybiotyki.edu.pl/pdf/RekomendacjeA42009.pdf