Opracowała: lek. Karina Polak
Skróty: JAK – kinazy janusowe; SALT – Severity of Alopecia Tool, wskaźnik używany do oceny nasilenia łysienia plackowatego; I2– test statystyczny dotyczący niejednorodności wyników; p – poziom istotności statystycznej; CI – confidence interval, przedział ufności
Łysienie plackowate (alopecia areata) jest chorobą autoimmunologiczną, zaliczaną do niebliznowaciejących postaci łysienia. Występuje najczęściej u osób młodych. Szacuje się, że w ciągu życia dotyka 0,1–6,9% populacji ogólnej. W leczeniu łysienia plackowatego stosuje się glikokortykosteroidy, leki immunosupresyjne oraz fototerapię. Celem badaczy była ocena skuteczności i bezpieczeństwa stosowania tofacytynibu, leku z grupy inhibitorów JAK, w leczeniu łysienia plackowatego.
W tym celu przeprowadzono wyszukiwanie w bazach PubMed, EMBASE oraz Cochrane, obejmujące artykuły opublikowane do grudnia 2018 r., używając słów kluczowych „tofacytynib” oraz „łysienie bliznowaciejące”. Do przeglądu zakwalifikowano artykuły anglojęzyczne, dotyczące pacjentów z łysieniem plackowatym ogniskowym, całkowitym lub uogólnionym, u których stosowano tofacytynib doustnie lub miejscowo na skórę głowy wraz z odnotowaniem wyników dotyczących skuteczności lub bezpieczeństwa leku, a grupę badaną stanowiło przynajmniej 4 pacjentów. Łącznie do przeglądu zakwalifikowano 14 badań (6 badań klinicznych oraz 8 badań obserwacyjnych), dotyczących 275 osób z łysieniem plackowatym. Analizę statystyczną zbiorczych danych dotyczących skuteczności i działań niepożądanych tofacytynibu wykonano z użyciem oprogramowania Comprehensive Meta-analysis (wersja 3.3.0, Biostat, Englewood, NJ). Jako wskaźnik skuteczności odrostu włosów wykorzystano SALT (ang. Severity of Alopecia Tool), przyjmując odrost przynajmniej 50% włosów (uzyskanie SALT50).
Skuteczność tofacytynibu w leczeniu łysienia plackowatego* | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Badania kliniczne | Badania obserwacyjne | |||||||||
Liczba badanych, którzy osiągnęli SALT50/wszystkich badanych |
Występowanie efektu końcowego (95% CI) |
P |
I2 |
p |
Liczba badanych, którzy osiągnęli SALT50/wszystkich badanych |
Występowanie efektu końcowego (95% CI) |
P |
I2 |
p |
|
Droga podania | ||||||||||
Doustnie | 29/78 | 46,5 (17,5-78,1) | 0,029 | 79,.0 | 0,195 | 90/153 |
- |
- |
- |
- |
Miejscowo | 4/21 | 20,8 (7,9-44,5) | 0,332 | 0 | - |
- |
- |
- |
- |
|
Dawka przy podaniu doustnym | ||||||||||
>5 mg 2x dziennie | 8/12 | 66,7 (37,6-86,9) | 1 | 0 | 0,029 | 70/128 | 54.7 (45,9–63,1) | 0,674 | 0 | 0,155 |
≤ 5mg 2x dziennie | 21/66 | 31,8 (21,8–43,9) | 1 | 0 | 20/25 | 72,0 (49,1–87,3) | 0,214 | 35,1 | ||
Czas trwania leczenia | ||||||||||
>6 miesięcy | 8/12 | 66,7 (37,6-86,9) | 1 | 0 | 0,029 | 74/122 | 58,2 (49,0–66,9) | 0,255 | 25 | 0,511 |
≤6 miesięcy | 21/66 | 31,8 (21,8-43,9) | 1 | 0 | 16/31 | 51,5 (34,2–68,5) | 0,35 | 0 | ||
Typ kliniczny choroby | ||||||||||
Ogniskowe | 5/17 | 30,0 (3,6–82,9) | - | - | 0,569 | 13/17 | 74,5 (46,9–90,6) | - | - | 0,132 |
Całkowite/uogólnione | 7/15 | 52,4 (11,2–90,5) | - | - | 40/72 | 52,0 (40,0-63,7) | - | - | ||
Populacja wiekowa | ||||||||||
Dorosła | 30/88 | 36,0 (13,7–66.6) | 0.028 | 71,9 | 0,663 | 70/128 | 54,7 (45,9–63,1) | 0,674 | 0 | 0,155 |
Pediatryczna | 3/11 | 27,3 (9,0–58,6) | 1 | 0 | 20/25 | 72,0 (49,1–87,3) | 0,214 | 35,1 | ||
*dane dotyczące analizy podgrup w tabeli zostały zamieszczone wyłącznie na podstawie badań, w których autorzy zawarli je w publikacjach |