Prawidłowa odpowiedź: 2. Stopień II
Komentarz
Guzki krwawnicze są to fizjologicznie występujące naczynia żylne odbytu i dzielą się na guzki wewnętrzne, położone powyżej linii grzebieniastej (brzegu) odbytu oraz zewnętrzne, położone poniżej brzegu odbytu. Patologicznie powiększone guzki krwawnicze określane są powszechnie mianem hemoroidów/choroby hemoroidalnej. Do typowych czynników ryzyka hemoroidów zalicza się przewlekłe zaparcie, podeszły wiek oraz zwiększone ciśnienie śródbrzuszne, wynikające np. z ciąży, podnoszenia ciężarów czy zaburzonego powrotu żylnego krwi.
Wewnętrzne hemoroidy stanowią najczęstsze źródło krwawienia z odbytu u dorosłych i jest to typowo bezbolesne krwawienie przy defekacji, z możliwym, wyczuwalnym wypadaniem hemoroidów na zewnątrz kanału odbytu. Bardzo często gastroenterologom przypada rola rozpoznania tej choroby. Do postawienia diagnozy wystarczy ukierunkowany wywiad i badanie fizykalne, choć często rozpoznanie hemoroidów podparte jest wykluczeniem innych przyczyn krwawienia w badaniu endoskopowym. Zaawansowanie choroby hemoroidalnej zazwyczaj ocenia się w czterostopniowej klasyfikacji (Golighera), opierającej się głównie na zakresie wypadania hemoroidów na zewnątrz kanału odbytu (patrz tab. 1).
Tabela 1. Klasyfikacja zaawansowania choroby hemoroidalnej wg. Golighera (patrz piśmiennictwo pozycja 1) |
|
Stopień I |
Hemoroidy nie wypadają na zewnątrz kanału odbytu i są widoczne jedynie w badaniu endoskopowym (np. anoskopii) |
Stopień II |
Hemoroidy wypadają na zewnątrz kanału odbytu przy defekacji/próbie parcia, a następnie samoistnie cofają się do kanału odbytu |
Stopień III |
Hemoroidy wypadają na zewnątrz kanału odbytu przy defekacji /próbie parcia, nie cofają się samoistnie i wymagają manualnego odprowadzenia do kanału odbytu |
Stopień IV |
Hemoroidy są stale widoczne na zewnątrz kanału odbytu i nie dają się manualnie odprowadzić do kanału odbytu |
Wewnętrzne hemoroidy są często widoczne w kolonoskopii, jednak warto dodać, że nie jest to badanie służące do rozpoznania tej choroby. Celem kolonoskopii jest głównie wykluczenie innych przyczyn krwawienia z odbytu, takich jak guz jelita, czy choroby zapalne jelit. Do rozpoznania i oceny zaawansowania hemoroidów niezbędne jest badanie przedmiotowe z oceną okolicy okołoodbytowej w spoczynku i przy próbie parcia (czy są cechy wypadania?) oraz badaniem palcem per rectum (czy są cechy krwawienia/czy są wyczuwalne przeszkody?). Niekiedy, w celu dokładniejszej oceny, proktolodzy wspierają się badaniem przezroczystym stożkowym wziernikiem do oceny kanału odbytu – anoskopem.
U przedstawionej pacjentki powiększone guzki krwawnicze są dobrze widoczne w kolonoskopii (podczas retrofleksji), jednak to głównie na podstawie danych klinicznych wynikających z badania fizykalnego można ocenić u niej stopień zaawansowania hemoroidów. Ponieważ wypadają one na zewnątrz kanału odbytu przy próbie parcia i cofają się samoistnie można u pacjentki ustalić rozpoznanie hemoroidów II stopnia (odpowiedź 2 jest prawidłowa).
Na podstawie:
Goligher J.C. (red.): Surgery of the anus, rectum and colon. London, Bailliere T Tindall, 1984
Wald A., Bharucha A.E., Cosman B.C., Whitehead W.E.: ACG clinical guideline: management of benign anorectal disorders. Am. J. Gastroenterol. 2014; 109: 1141–1157