Pytanie nadesłane do redakcji
Mam obecne przeciwciała przeciwjądrowe w mianie 1:320 i przeciwciała przeciwmitochondrialne AMA typ M2 miano 1:640. Reumatolog twierdzi, że skoro nie mam dolegliwości ze strony wątroby, to nie ma się czym martwić. Ja jednak obawiam się, czy to nie jest pierwotna żółciowa marskość wątroby?
Pierwotne zapalenie dróg żółciowych (primary biliary cirrhosis - PBC) to przewlekła autoimmunologiczna choroba wątroby. Choroba przebiega z cholestazą (czyli zastojem żółci), uszkodzeniem drobnych dróg żółciowych zlokalizowanych wewnątrzwątrobowo. Nie są całkowicie znane mechanizmy prowadzące do rozwoju PBC. Częstsze jest współwystępowanie innych chorób autoimmunologicznych, jak np. zespół Sjögrena, reumatoidalne zapalenie stawów itp.
Czytaj więcej na temat chorób autoimmunologicznych: Choroby autoimmunologiczne
PBC występuje typowo u kobiet w średnim wieku (głównie 5. i 6. dekada), a objawy często są niecharakterystyczne: przewlekłe zmęczenie, świąd skóry, możliwy jest ból lub dyskomfort w prawym nadbrzuszu.
W badaniach laboratoryjnych typowe odchylenia to wzrost aktywności enzymów cholestatycznych (fosfatazy alkalicznej, gamma glutamylotransferazy), aminotransferaz, hipercholesterolemia, hiperbilirubinemia (w bardziej zaawansowanych stadiach).
W badaniach immunologicznych stwierdza się: większe stężenie IgM, dodatnie przeciwciała przeciwmitochondrialne (AMA), przeciw mięśniówce gładkiej (ASMA), przeciwjądrowe (ANA) oraz charakterystyczne dla pierwotnego zapalenia dróg żółciowych przeciwciała anty-GP210 i/lub anty-SP100.
Kryteria rozpoznania PBC to spełnienie minimum dwóch kryteriów z trzech:
- zwiększona aktywność fosfatazy alkalicznej
- obecność przeciwciał AMA lub innych przeciwciał swoistych dla PBC (anty-GP210 lub anty-SP100), gdy nieobecne są przeciwciała AMA
- typowe zmiany mikroskopowe wycinka wątroby.
Oznaczanie przeciwciał przeciwmitochondrialnych (czyli anti mitochondrial antibodies – AMA) jest istotne w diagnostyce chorób wątroby. Istnieje 9 typów (M1-M9), z czego typy 2 i 9 są najistotniejsze klinicznie i specyficzne dla PBC (odpowiednio AMA M2 występuje w 94%, natomiast AMA M-9 w 82% przypadków PBC).
Samo stwierdzenie dodatnich przeciwciał nie oznacza automatycznie PBC, jednak wymaga obserwacji i badań pomocniczych, dlatego że czasem obecność przeciwciał AMA wyprzedza pojawienie się objawów pierwotnego zapalenia dróg żółciowych nawet o kilka lub kilkanaście lat. Należy także pamiętać, że obecność przeciwciał AMA może się wiązać z innymi chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak na przykład: zespół Sjögrena, twardzina układowa, toczeń rumieniowaty układowy.
Z uwagi na dotychczasową chorobę reumatologiczną oraz dodatni wynik badania immunologicznego wskazana byłaby konsultacja z lekarzem hepatologiem lub gastroenterologiem, który skieruje w razie potrzeby na odpowiednie badania dodatkowe.
Piśmiennictwo:
Materiały dydaktyczne i informacyjne Laboratoriów Diagnostyka, www.diag.plWydanie elektroniczne Interny Szczeklika. Medycyna Praktyczna