Jak długo należy stosować dietę eliminacyjną u dziecka z eozynofilowym zapaleniem przełyku?

Największym problemem u pacjentów z eozynofilowym zapaleniem przełyku (EZP) jest brak ujednoliconych zaleceń dotyczących postępowania żywieniowego. Wynika to z ograniczonej ilości danych dotyczących długofalowej obserwacji tych chorych, braku standaryzacji oceny skuteczności terapii żywieniowych stosowanych w EZP oraz słabo zdefiniowanego pojęcia poprawy w zakresie subiektywnych odczuć pacjenta, jego jakości życia, oceny endoskopowej, histologicznej i wskaźników nacieku zapalnego w błonie śluzowej przełyku.

Minimalny czas stosowania diety eliminacyjnej u pacjentów z EZP wynosi 6–8 tygodni. Po tym czasie kontroluje się nie tylko poprawę funkcjonowania w subiektywnej ocenie chorego, ale również w ocenie endoskopowej i histologicznej. W praktyce w ramach leczenia żywieniowego u chorych z EZP można zastosować:

• dietę elementarną opartą na mieszankach aminokwasowych; dieta jest dobrze zbilansowana, pozbawiona alergenów innych białek pokarmowych, ale starsze dzieci mogą jej nie akceptować ze względu na smak – metodą z wyboru jest wówczas żywienie enteralne przez zgłębnik nosowo-żołądkowy; ta metoda leczenia charakteryzuje się największą skutecznością wynoszącą >90% (definiowaną jako zmniejszenie liczby eozynofilów do <15 wpw w badaniu histologicznym); jak dotąd nie ustalono standardów postępowania u niemowląt z EZP – zwykle dietę elementarną stosuje się znacznie dłużej i nie podejmuje się doustnej próby prowokacji przed ukończeniem 1. roku życia

• empiryczną dietę hipoalergenową, która jest oparta na eliminacji z diety najczęstszych alergenów pokarmowych, w tym mleka, jaj, ryb, skorupiaków, orzechów, soi i pszenicy; jej skuteczność ocenia się na około 70%

• celowaną dietę eliminacyjną dostosowaną do indywidualnych potrzeb i możliwości pacjenta na podstawie wywiadu i wyników testów alergicznych (testy punktowe, testy płatkowe); jest najłatwiej akceptowana przez chorych, ale jej skuteczność nie przekracza 50%.

Im starsze dziecko, tym skuteczność stosowanych diet jest mniejsza, co wynika głównie z trudności w długofalowym stosowaniu ograniczeń dietetycznych. Nawet częściowa poprawa kliniczna sprawia bowiem, że pacjenci z chęcią sięgają po zakazane produkty. Z tego powodu w takich przypadkach często konieczna jest równoległa farmakoterapia (glikokortykosteroidy stosowane miejscowo lub systemowo).

Piśmiennictwo

1. Dellon E.S., Liacouras C.A.: Advances in clinical management of eosinophilic esophagitis. Gastroenterol., 2014; 147: 1238–1254
2. Arias A., Gonzalez-Cervera J., Tenias J.M., Lucendo A.J.: Efficacy of dietary interventions for inducing histological remission in patients with eosinophilic esophagitis: a systemic review and meta-analysis. Gastroenterol., 2014; 146: 1639–1648