Jak często można wykonywać nebulizacje u dziecka przewlekle leżącego z zaleganiem wydzieliny w drzewie oskrzelowym?

Pytanie nadesłane do Redakcji

Jak często można wykonywać nebulizacje u dziecka przewlekle leżącego z zaleganiem wydzieliny w drzewie oskrzelowym? Czy objętość płynu do pojedynczej inhalacji może wynosić 5 ml?

Odpowiedź

prof. dr hab. n. med. Henryk Mazurek
Klinika Pneumonologii i Mukowiscydozy Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc w Rabce-Zdroju

Dziecko przewlekle leżące z zaleganiem wydzieliny w drzewie oskrzelowym stanowi duże wyzwanie dla rodziców lub opiekunów. Podstawowym zadaniem w rehabilitacji oddechowej takiego pacjenta jest ułatwienie ewakuacji wydzieliny z drzewa oskrzelowego poprzez regularną fizjoterapię. Ze względu na ograniczone możliwości współpracy zastosowanie znajdą tylko metody bierne (drenaż ułożeniowy, oklepywanie klatki piersiowej), ewentualnie zabawy oddechowe i zachęcanie do kaszlu. Nebulizacja odgrywa tylko rolę pomocniczą.

Nebulizacje fizjologicznego roztworu soli (0,9% NaCl) można stosować w celu poprawy nawilżenia błony śluzowej dróg oddechowych w przypadku ryzyka odwodnienia systemowego (np. stosowanie leków moczopędnych), niekorzystnych warunków klimatycznych (mała wilgotność powietrza) lub anatomicznych (np. oddychanie przez usta).

Na własności wiskoelastyczne wydzieliny dróg oddechowych może potencjalnie wpływać nebulizacja hipertonicznego roztworu soli, podobnie jak podawanie leków mukoaktywnych (dowolną drogą: wziewnie, doustnie lub dożylnie). Nebulizacja hipertonicznego roztworu soli działa osmotycznie, przejściowo „ściągając” wodę do płynu powierzchniowego błony śluzowej dróg oddechowych. Przez kilkadziesiąt minut po inhalacji wydzielina wykazuje lepsze uwodnienie i jest to optymalny czas na fizjoterapię. Hipertoniczny roztwór soli czasami podrażnia drogi oddechowe, co u niektórych dzieci można złagodzić, dodając do inhalacji kwas hialuronowy. U dzieci z nadreaktywnością oskrzeli (np. chorych na astmę) może wywołać skurcz oskrzeli, któremu zapobiega wcześniejsze podanie wziewnie leku bronchodylatacyjnego.

Liczba nebulizacji w ciągu doby zależy od stanu chorego i związanych z tym potrzeb. Nawilżanie dróg oddechowych może być konieczne dość często w czasie doby, jednak potrzeba inhalacji mukoaktywnych zwykle nie przekracza 2–3/24 h. W przypadku zalegania wydzieliny w drogach oddechowych większą rolę niż nebulizacja odgrywa systematyczna fizjoterapia.

Objętość płynu wlewanego do komory nebulizacyjnej zależy od modelu nebulizatora i wynosi zwykle 2–8 ml.