Wrażenia wzrokowe powstające w gałce ocznej lub w układzie nerwowym w wyniku pobudzania siatkówki, nerwu wzrokowego lub struktur ośrodkowego układu wzrokowego przez bodźce innego typu niż światło.
Fotopsje (photopsiae)
Najczęściej spotykane błyski w oku powstające na skutek mechanicznego pociągania siatkówki przez przylegające do niej ciało szkliste (c.s.). Stopniowe obkurczanie się c.s. wskutek jego starzenia się prowadzi ostatecznie do tylnego odłączenia s.c. (posterior vitreous detachment – PVD). Błyski same w sobie nie są niebezpieczne, w chwili pociągania siatkówki przez c.s. może jednak nastąpić jej przedarcie, co może spowodować o.s. Opisywane są przez pacjentów jako „zygzaki”, „błyskawice” lub bezkształtne „rozbłyskiwanie się światła”.
Postępowanie: badanie dna oka po rozszerzeniu źrenicy; fotopsje wywołane przez PVD nie wymagają leczenia, ponieważ są przejawem naturalnego procesu starzenia się. Po potwierdzeniu prawidłowego stanu siatkówki zalecana jest obserwacja. Po pełnym odłączeniu się c.s. od siatkówki fotopsje ustają całkowicie. W przypadku przedarcia siatkówki bez o.s. – laserokoagulacja.
Fosfeny (zjawiska entoptyczne)
Wrażenia wzrokowe wywołane przez mechaniczne uciskanie gałki ocznej (tzw. fenomen oczno-palcowy) lub przez szybkie ruchy gałki ocznej (tzw. fosfeny Flicka). Niekiedy są spowodowane zaburzeniami ukrwienia, zawałem płata potylicznego mózgu czy niewydolnością w układzie kręgowo-podstawnym. Mogą również stanowić działanie niepożądane niektórych leków, niekiedy powstają wskutek działania pola elektromagnetycznego, substancji psychoaktywnych oraz hiperwentylacji płuc.
Postępowanie: fizjologicznych fosfenów nie leczy się w ogóle. W innych przypadkach – leczenie poszczególnych chorób.
Iluzje fortyfikacyjne (teichopsiae)
Wrażenia wzrokowe towarzyszące migrenowym bólom głowy z aurą wzrokową lub aurze migrenowej bez bólu głowy. Swoim kształtem przypominają często zygzakowate zarysy fortyfikacji, które mogą się rozszerzać i przesuwać okrężnie w polu widzenia. Aurze migrenowej czasem towarzyszy wrażenie rozgrzanego, drgającego powietrza.
Postępowanie: jak przy migrenowych bólach głowy.
Powidoki
Obrazy utrzymujące się w polu widzenia, choć sprzed oczu zostały usunięte. Są to normalne reakcje układu wzrokowego, które zależą od czasu trwania i natężenia bodźca wzrokowego.
Czytaj dalej: Podwójne widzenie (diplopia)
