Efekt placebo działa nawet wtedy, kiedy pacjent wie, że otrzymuje środek, który ma uśmierzyć ból, ale zadaje sobie również sprawę, że nie zawiera on żadnej substancji farmakologicznej - wykazały badania szwajcarskich psychologów opublikowane przez pismo „Pain”.
Dotychczas wydawało się, że efekt placebo działa tylko wtedy, gdy pacjent jest oszukiwany, że dostaje lek, a otrzymuje jedynie np. sól fizjologiczną. Badania psychologów z uniwersytetu w Bazylei wykazały, że efekt ten występuje również wtedy, gdy pacjent jest tego świadomy.
Główna autorka badania prof. Cosima Locher podkreśla, że jedynym warunkiem jest to, żeby lekarz wytłumaczył pacjentowi, na czym polega efekt placebo. Dopiero w takiej sytuacji uzyskuje się działanie przeciwbólowe nawet wtedy, gdy podawana jest jedynie sól fizjologiczna.
Wykazał to eksperyment na 160 ochotnikach, których podzielono na trzy grupy. Jedna z nich otrzymała preparat w postaci maści przeciwbólowej zawierającej lidokainę, środek przeciwbólowy o zastosowaniu miejscowym.
Druga grupa ochotników również stosowała maść, ale bez lidokainy, jednak została poinformowana, że otrzymuje jedynie placebo, ale jednocześnie wyjaśniono im, na czym polega efekt placebo. W trzeciej grupie były osoby, które wiedziały, że otrzymują placebo w postaci maści, ale nic więcej im nie powiedziano.
Tak jak się spodziewano uśmierzenie bólu zaobserwowano w pierwszej grupie osób, które otrzymały środek przeciwbólowy. Podobny efekt przeciwbólowy uzyskano w drugiej grupie, natomiast nie wystąpił on wśród osób z trzeciej grupy, które nie były poinformowano, na czym polega efekt placebo.
"Trzeba na nowo przemyśleć, czym jest efekt placebo, ponieważ nie polega on jedynie na sugestii, że obojętny farmakologicznie środek ma zadziałać jak lek" – podkreśla prof. Locher.
Prof. Jens Gaab z Uniwersytetu w Bazylei zwraca uwagę, że jest to ważne odkrycie dla lekarzy, ponieważ mogą oni stosować placebo nie oszukując pacjentów, że otrzymują lek, a tak naprawdę dostają preparat bez działania farmakologicznego. Efekt placebo może być zatem wykorzystywany nie powodując dylematów etycznych.
Z dotychczasowych prób wynika, że placebo może być przydatne w uśmierzaniu przewlekłych bólów kręgosłupa oraz epizodycznych migrenach. Dzięki temu można np. zmniejszyć dawki leków przeciwbólowych.
