Skróty: ERAS – protokół kompleksowej opieki okołooperacyjnej dla poprawy wyników leczenia; PRN – system punktowy oceny nakładu pracy pielęgniarek (Projet de Recherche en Nursing)
Metody: Nakład pracy pielęgniarskiej oceniano prospektywnie (względem wszystkich pacjentów) za pomocą standaryzowanego i walidowanego systemu punktowego (PRN; 1 pkt odpowiada 5 min pracy pielęgniarki) przed implementacją protokołu ERAS, w trakcie jego wdrażania i po jego wprowadzeniu. Skala PRN opiera się na 249 czynnościach związanych z opieką nad pacjentem, a wybór czynności dla każdego pacjenta ustala się indywidualnie, zgodnie z obowiązującymi protokołami. Stopień realizacji protokołu ERAS oceniano ze względu na obecność lub brak 21 elementów.
Populacja: chorzy poddani operacjom jelita grubego
Interwencja: opieka okołooperacyjna oparta na protokole ERAS
Grupa 1: przed implementacją protokołu ERAS, 2010 r. (n = 50)
Grupa 2: w trakcie wdrażania protokołu ERAS, 2011 r. (n = 69)
Grupa 3: po wprowadzeniu protokołu ERAS, 2012 r. (n = 148)
Wyniki:
- mediana czasu trwania hospitalizacji w grupie 1, 2 i 3 wyniosła odpowiednio 10 dni vs 7 dni vs 7 dni, p <0,001
- mediana czasu oddania pierwszego stolca skracała się wraz z wprowadzaniem protokołu ERAS: 4 dni (grupa 1) vs 3 dni (grupa 2) vs 2 dni (grupa 3), p <0,001
- średnia punktacja w skali PRN wyniosła 61,2 ±19,7 pkt w grupie 1 i uległa zmniejszeniu do 52,3 ±13,7 pkt w grupie 2 (p = 0,005) oraz 51,6 ±18,6 pkt w grupie 3 (p <0,002)
- średni czas oszczędzony na pacjencie w trakcie jednego dnia wyniósł 45 min w 2011 r. i 48 min w 2012 r. w porównaniu z 2010 r. (przed implementacją protokołu)
Nie odnotowano pomiędzy grupami istotnych statystycznie różnic dotyczących:
- liczby powikłań pooperacyjnych, p = 0,644
- odsetka ponownych przyjęć do szpitala, p = 0,768.
Zaobserwowano również liniową korelację pomiędzy nakładem pracy pielęgniarek a stopniem realizacji protokołu ERAS (ρ = -0,42; p <0,001).
Wnioski
Wbrew powszechnej opinii systematyczne wprowadzanie protokołu ERAS przyczyniło się do zmniejszenia nakładu pracy personelu pielęgniarskiego. Większy stopień realizacji protokołu wiązał się z mniejszym obciążeniem pielęgniarek.
