ERAS w chirurgii okrężnicy – porównanie parametrów rekonwalescencji po prawo- i lewostronnej hemikolektomii

Opracowała lek. Magdalena Pisarska

Skróty: ERAS – protokół kompleksowej opieki okołooperacyjnej dla poprawy wyników leczenia; BMI – wskaźnik masy ciała

Metody: retrospektywne jednoośrodkowe badanie przeprowadzone w latach 2011–2014 porównujące wyniki uzyskane u pacjentów poddanych prawostronnej i lewostronnej kolektomii (żaden z pacjentów nie został wykluczony z badania); dane prospektywnie odnotowywano w bazie

Populacja: 223 kolejnych chorych poddanych planowym zabiegom resekcyjnym w obrębie okrężnicy, pacjenci operowani laparoskopowo i klasycznie

Interwencja: opieka okołooperacyjna oparta na protokole ERAS

Grupa 1: prawostronna kolektomia (n = 85)

Grupa 2: lewostronna kolektomia (n = 138)

Punkty końcowe: stopień realizacji protokołu liczony w oparciu o obecność 21 elementów, czas oddania stolca, tolerancja stałej diety, wystąpienie przedłużającej się pooperacyjnej niedrożności jelit, kontrola bólu lekami doustnymi, powikłania pooperacyjne wyrażone w 5-stopniowej klasyfikacji Claviena i Dindy, czas pobytu w szpitalu po zabiegu

Wyniki:
W grupie 1. w porównaniu z grupą 2. stwierdzono:

• niższy BMI (25,0 ±4,9 kg/m² vs 26,8 ±5,1 kg/m², p = 0,012)
• większy odsetek przedłużającej się pooperacyjnej niedrożności porażennej (24% vs 8%, p = 0,002)
• dłuższy pobyt w szpitalu (mediana 6 dni vs 5 dni, p = 0,020).

• parametrów demograficznych: wieku, płci, stopnia w skali ASA, dostępu chirurgicznego
• parametrów operacyjnych: utraty krwi >500 ml (12% vs 7%, p = 0,237), czasu trwania operacji (182 ±95 min vs 204 ±69 min, p = 0,066), odsetka konwersji (9% vs 13%, p = 0,521)
• stopnia realizacji protokołu (76% vs 77%, p = 0,492)
• czasu oddania pierwszego stolca (mediana 3 dni vs 2 dni, p = 0,189)
• tolerancji stałej diety (mediana 3. dzień vs 2. dzień, p = 0,638).
• całkowitego odsetka powikłań pooperacyjnych (49% vs 37%, p = 0,071)
• odsetka ciężkich powikłań pooperacyjnych (12% vs 7%, p = 0,104)
• odsetka ponownych przyjęć do szpitala (5% vs 2%, p = 0,432).

Również w grupie pacjentów operowanych laparoskopowo odsetek chorych z przedłużającą się pooperacyjną niedrożnością jelit był większy w przypadku prawostronnej kolektomii (18% vs 4%, p = 0,006).
W jednoczynnikowej regresji logistycznej dostęp klasyczny lub konwersja (OR 3,94, 95% CI 1,79–8,67), prawostronna kolektomia (OR 3,55, 95% CI 1,61–7,86), czas trwania zabiegu >180 min (OR 2,33, 95% CI 1,04–5,21) i znieczulenie zewnątrzoponowe (OR 3,94, 95% CI 1,79–8,67) były związane z przedłużającą się pooperacyjną niedrożnością jelit (OR 3,32, 95% CI 1,39–7,95). W analizie wieloczynnikowej jedynie prawostronna kolektomia okazała się istotnym czynnikiem ryzyka.