Opracował dr n. med. Andrzej L. Komorowski
Skróty: ERAS – protokół kompleksowej opieki okołooperacyjnej dla poprawy wyników leczenia; MD – średnia różnic; OR – iloraz szans; RCT – badanie z randomizacją
Metody: przegląd systematyczny z metaanalizą 9 badań (3 RCT oraz 6 badań kliniczno-kontrolnych)
Populacja: 942 chorych zakwalifikowanych do resekcji jelita grubego
Interwencja: laparoskopowa resekcja jelita grubego z ERAS (co najmniej 7 elementów programu ERAS)
Kontrola 1: laparoskopowa resekcja jelita grubego bez ERAS (co najwyżej 2 elementy programu ERAS)
Kontrola 2: klasyczna resekcja jelita grubego z ERAS (co najmniej 7 elementów programu ERAS)
Kontrola 3: klasyczna resekcja jelita grubego bez ERAS (co najwyżej 2 elementy programu ERAS)
Wyniki: W grupie badanej w porównaniu z grupą kontrolną 1 (laparoskopia wg ERAS lub bez ERAS) stwierdzono:
- brak istotnej statystycznie różnicy pod względem ryzyka rozwoju powikłań pooperacyjnych
- krótszy czas trwania hospitalizacji (MD –2,3 dnia, 95% CI od –3,7 do –0,9).
W grupie badanej w porównaniu z grupą kontrolną 2 (laparoskopia wg ERAS lub chirurgia klasyczna wg ERAS) stwierdzono:
- mniejsze ryzyko wystąpienia ciężkich powikłań pooperacyjnych (sepsa, nieszczelność zespolenia, wszystkie powikłania wymagające reoperacji, niedrożność jelit, ropień wewnątrzbrzuszny, krwawienie, zespół ciasnoty wewnątrzbrzusznej, przepuklina w bliźnie pooperacyjnej, zrosty; OR 0,4, 95% CI 0,2–0,6)
- brak istotnej statystycznie różnicy pod względem czasu trwania hospitalizacji.
Nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic w przypadku innych porównań, w tym dotyczących jakości życia, czasu do oddania pierwszego stolca, poziomu bólu pooperacyjnego, kosztów zabiegu oraz śmiertelności.
