Dieta po resekcji żołądka

Pytanie nadesłane do redakcji

Dzień dobry! Moje pytanie dotyczy diety u osoby po całkowitym usunięciu żołądka z powodu choroby nowotworowej. Jak wygląda takie żywienie? Na co należy zwracać szczególną uwagę? Dziękuję i pozdrawiam.

Odpowiedziała

mgr Diana Wolańska
dietetyk
Zakład Profilaktyki Chorób Żywieniowozależnych z Poradnią Chorób Metabolicznych
Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie

Dieta po resekcji żołądka powinna być lekkostrawna, wysokobiałkowa i urozmaicona; musi zapobiegać niedoborom pokarmowym. Dodatkowo zaleca się ograniczenie spożycia tłuszczów oraz jedno- i dwucukrów, zwłaszcza jeśli stwierdza się gorsze opróżnianie kikuta żołądka lub zaburzenia trawienia i wchłaniania.

Po operacji resekcji żołądka następuje rozszerzanie diety oraz obserwacja indywidualnej tolerancji pokarmów i posiłków. Z czasem kikut żołądka adaptuje się do nowych warunków, co pozwala stosunkowo szybko zróżnicować i urozmaicić dietę

Najważniejsze cechy diety po resekcji żołądka

• Posiłki małe objętościowo. Ponieważ kikut żołądka jest zazwyczaj niewielki, ogranicza to objętość przyjmowanego jednorazowo pokarmu, stąd zalecenie spożywania małych objętościowo posiłków, raczej o gęstej konsystencji, co zapobiega zbyt szybkiemu pasażowi do jelita cienkiego i tym samym pozwala uniknąć wzdęć poposiłkowych.
• Liczba posiłków. Odpowiednią ilość pokarmu odpowiadającą zapotrzebowaniu dla danego pacjenta należy podzielić na 5–6 posiłków.
• Odpowiednia podaż białka. Bardzo ważnym elementem jest dostarczenie odpowiedniej zawartości białka w ilości 1,5–2 g/kg mc., z czego większość powinno stanowić białko zwierzęce. Dodatek białkowy powinien się znaleźć w każdym posiłku. Jeżeli u chorego nie występuje zespół nietolerancji laktozy, zaleca się zwiększenie spożycia mleka, kefiru, jogurtów i serów twarogowych. Ze względu na dużą zawartość tłuszczu należy unikać serów topionych, żółtych, ostrych i dojrzewających Szczególnie wskazane jest wzbogacenie diety jajami, chudym mięsem (kurczak, indyk, królik, cielęcina, wołowina), chudymi wędlinami (polędwica, szynka – najlepiej gotowana, wędliny drobiowe) i chudymi rybami (dorsz, sandacz, szczupak).
• Ograniczenie spożycia tłuszczu. Konieczne się wykluczenie tłuszczów pochodzenia zwierzęcego, takich jak smalec, słonina czy boczek. Zalecane są tłuszcze pochodzenia roślinnego, takie jak oliwa z oliwek oraz inne oleje. Z tłuszczów zwierzęcych dopuszczalne jest używanie masła i śmietanki (jeśli nie ma innych przeciwwskazań). Należy również pamiętać, że produkty białkowe, tj. mięso, ryby, wędliny, jaja i nabiał, zawierają niemal połowę zalecanej ilości tłuszczu, zaś pozostałą część stanowią tłuszcze do smarowania pieczywa lub dodawane na surowo do gotowych potraw. Jeśli występują biegunki tłuszczowe, należy włączyć do diety kwasy tłuszczowe średniołańcuchowe (tzw. tłuszcze MCT), których cechą jest łatwiejsze trawienie i wchłanianie.
• Ograniczenie spożycia cukrów prostych. Ograniczenie spożycia pokarmów zawierających jedno- i dwucukry ma na celu zmniejszenie hiperosmolarnego charakteru treści jelitowej, dlatego z diety należy wykluczyć cukry proste oraz produkty z dużą zawartością cukru i miodu.
• Unikanie produktów ciężkostrawnych. Produkty ciężkostrawne, zalegające w żołądku i wzdymające, to m.in. warzywa strączkowe (fasola sucha i szparagowa, groch, groszek zielony, soczewica), kapustne (kapusta, kalafior, brukselka), grzyby i pieczarki oraz warzywa zawierające duże ilości olejków eterycznych działających drażniąco (cebula, czosnek).
• Lekkie zupy. Zupy powinny być przygotowywane na lekkich bulionach warzywnych, należy unikać tłustych wywarów mięsnych, zup z zasmażkami i śmietaną.
• Odpowiednia obróbka kulinarna. Produkty spożywcze powinny być duszone, gotowane w wodzie, gotowane na parze lub pieczone w folii. Należy unikać potraw smażonych, pieczonych, opiekanych, podsmażanych i przygotowanych w głębokim tłuszczu (frytki, ziemniaczki, placki ziemniaczane).
• Łagodne przyprawy. Dozwolone jest stosowanie łagodnych przypraw, takich jak wanilia, koper, cynamon, natka pietruszki, anyżek, sok z cytryny czy kminek, które poprawiają trawienie i działają przeciwwzdęciowo, wykluczyć należy natomiast potrawy mocno ziołowane, ostre przyprawy (pieprz, papryka, chili). Nie należy pić ziół i naparów ziołowych (silnie pobudzają żołądek do produkcji kwasu).
• Ograniczenie płynów. Ważnym ograniczeniem jest zmniejszenie ilości płynów spożywanych jednorazowo, najlepiej, by były one popijane w ciągu dnia niewielkimi łykami lub 30–60 minut przed posiłkiem albo po nim.
• Nie zaleca się picia kawy, kakao, czekolady i alkoholu.
• Posiłki powinny być spożywane powoli i dokładnie żute.