Pytanie nadesłane do redakcji
Zwracam się z następującym pytaniem: Mam 66 lat. 30 lat temu usunięto mi woreczek żółciowy. Pod koniec stycznia tego roku (po dwóch atakach i pobycie w szpitalu) stwierdzono kamicę przewodową z zapaleniem dróg żółciowych. Endoskopowo usunięto złogi. Zalecono ostrą dietę oraz przyjmowanie leków Proursan (2 tab. wieczorem) oraz ew. No-spa. Jak długo powinienem przestrzegać zaleceń lekarskich, tj. diety (czy można przy dobrych wynikach złagodzić) oraz leku. Czy powinienem kontrolować stan dróg żółciowych. Z jakimi zagrożeniami mogę się liczyć. Za udzieloną poradę serdecznie dziękuję. Włodzimierz
Odpowiedziała
dr n. med. Anna Mokrowiecka
specjalista chorób wewnętrznych
Oddział Kliniczny Gastroenterologii Ogólnej i Onkologicznej
Uniwersytecki Szpital Kliniczny UM w Łodzi
Skłonność do powstawania złogów ma uwarunkowania genetyczne i metaboliczne i pozostaje, mimo że usunięto pęcherzyk żółciowy. Objawiać się może właśnie tworzeniem kamieni w drogach żółciowych tzw. kamicą przewodową. Wtedy wykonuje się zabiegi endoskopowego usuwania kamieni i czasami muszą być one powtarzane kilkakrotnie, ponieważ złogi odnawiają się. Kwas ursodezoksycholowy (preparaty Proursan, Ursofalk) ma za zadanie "rozrzedzanie żółci", czyli profilaktykę powstawania kamieni. Nie ma ścisłych wytycznych, jak długo powinien być przyjmowany. Zależy to od wielu czynników, m.in. od tego, czy pacjentowi założono protezę do dróg żółciowych, jak często występują nawroty kamicy przewodowej itp.
Czasami kamica przewodowa, zwłaszcza nieleczona endoskopowo, może prowadzić do groźnych powikłań. Najczęstszymi i jednocześnie bardzo poważnymi są ostre zapalenie trzustki (w ponad 25% przypadków przebieg jest niekorzystny; prowadzić może do wstrząsu, ostrej niewydolności oddechowej, niewydolności nerek i sepsy) i ostre zapalenie dróg żółciowych (śmiertelność 5-30%, a w przypadkach nieleczonych 80-100%).
U pacjenta wystąpił już epizod zapalenia dróg żółciowych, dlatego profilaktyczne przyjmowanie kwasu ursodezoksycholowego jest wskazane, przynajmniej do roku. Decyzję o dalszym leczeniu można podjąć na podstawie wyników badań laboratoryjnych (wskaźniki cholestazy - fosfataza zasadowa, bilirubina, GGTP) oraz badań obrazowych. Można wykonywać kontrolne USG jamy brzusznej, za pomocą którego można uwidocznić kamienie w drogach żółciowych albo poszerzenie tych dróg, które będzie świadczyło o kamicy przewodowej. Jednak USG nie zawsze wykazuje istniejące złogi. Dokładniejszym badaniem obrazowym jest rezonans magnetyczny dróg żółciowych, który można wykonać w razie wątpliwości, zwłaszcza przed planowanym zabiegiem endoskopowym.
Jeżeli u chorego wystąpi żółtaczka, często ze wzrostem temperatury ciała i bólami brzucha, natychmiast musi skontaktować się z oddziałem, w którym wykonuje się zabiegi endoskopowej cholangiopankreatografii wstecznej (ERCP). Objawy te świadczyć mogą o zapaleniu dróg żółciowych i są wskazaniem do wykonania tego zabiegu.
Dietę można stopniowo rozszerzać, jednak jej zasady powinny pozostać zgodne z tzw. dietą człowieka zdrowego. Należy ograniczać ilość tłuszczów zwierzęcych w codziennym jadłospisie (smalec, słonina, tłuste mięsa, produkty mleczne), zwiększenie spożywania błonnika pokarmowego i regularność jedzenia posiłków (5 małych posiłków w ciągu dnia). Należy ograniczyć spożycie cukrów prostych, unikać produktów wzdymających. Jeść powoli, spokojnie, dokładnie gryząc i przeżuwając kęsy.
Ważne jest zdrowe przygotowywanie pokarmów - unikanie smażenia produktów, szczególnie na tłuszczach zwierzęcych. Zaleca się gotowanie w wodzie, na parze lub pieczenie w folii w piekarniku. Osoby otyłe powinny dążyć do zredukowania nadmiaru tkanki tłuszczowej.
