Na czym polega test obciążenia płynami?
Test obciążenia płynami polega na szybkim przetoczeniu dożylnym określonej objętości krystaloidu. Przed i po teście wykonywane są pomiary objętości wyrzutowej lewej komory - stroke volume (SV).
Dlaczego wykonuje się test obciążenia płynami?
Test obciążenia płynami wykonuje się w celu sprawdzenia, czy pacjent odniesie korzyść z resuscytacji płynowej i czy jest ona dla niego bezpieczna. Innymi słowy poprzez fluid challenge test otrzymujemy odpowiedź na pytanie, czy mamy do czynienia z fluid responders (pacjent dobrze odpowiada na płyny).
Jakie zjawisko fizjologiczne wykorzystywane jest w teście obciążenia płynami?
W teście obciążenia płynami wykorzystujemy prawo Franka-Starlinga. Zwiększając objętość wewnątrznaczyniową układu żylnego zwiększamy preload, czyli obciążenie wstępne i objętość końcowo-rozkurczową (end diastolic volume - EDV). Im preload jest większy, tym większa powinna być SV. Do wzrostu SV dochodzi tylko wtedy, jeśli serce pacjenta „znajduje się” na krzywej wznoszącej Franka-Starlinga. Im przesunięcie jest bardziej w prawo na krzywej Franka-Starlinga, tym pacjent gorzej odpowie na płynoterapię - lub mówiąc prościej - dalsza podaż płynów nie spowoduje wzrostu SV.
Ryc. Krzywa Franka-Starlinga
Jakie objętości płynów przetaczać podczas testu obciążenia płynami i czego oczekiwać?
Podanie bolusa płynów 250-500 ml i.v. w czasie 10-15 minut powinno spowodować wzrost SV o 10-15%. W prospektywnym badaniu obserwacyjnym przeprowadzonym na grupie 45 krytycznie chorych pacjentów we wstrząsie stwierdzono, że objętość 250 ml krystaloidu i.v. jest optymalna i powoduje wzrost SV o 9,6% w przypadku fluid responders.
Czy test obciążenia płynami jest bezpieczny?
Jeśli serce pacjenta „znajduje się” na płaskim odcinku Franka-Starlinga to 250-500 ml płynu, które podamy zostanie w krążeniu żylnym i spowoduje nasilenie objawów niewydolności krążenia - innymi słowy w tym przypadku płynoterapia nie będzie bezpieczna i wymagane są inne interwencje terapeutyczne np. aminy presyjne.
W przypadku niewydolności krążenia zaleca się raczej wykonanie testu biernego unoszenia nóg niż dożylnej podaży krystaloidów, aby krew z układu żylnego kończyn dolnych napłynęła do żyły głównej dolnej. Uzyskujemy w ten sposób wzrost preload, który w razie niepowodzenia możemy zmniejszyć, obniżając kończyny dolne.
O czym należy pamiętać wykonując test obciążenia płynami?
- Czy mój pacjent wymaga testu obciążenia płynami - czy jest we wstrząsie i nie wiem od czego zacząć terapię?
- Czy mój pacjent będzie w stanie wyeliminować tę ilość płynu?
- Czy lepiej jest podać pacjentowi płyn i.v., czy może jednak wykonać test unoszenia nóg?
- Czy mam właściwe narzędzia do oceny SV? Np. echokardiograf?
- Kilkukrotnie wykonany fluid challenge może skończyć się przeciążeniem płynami.
