Jakie są wskazania do przepisania adrenaliny w ampułkostrzykawce? Czy dzieci w wieku szkolnym mogą zabierać taką autostrzykawkę do szkoły, aby w razie potrzeby mogły ją zastosować samodzielnie?

Zgodnie z aktualnymi wytycznymi EAACI z 2014 roku bezwzględnymi wskazaniami do przepisania co najmniej 1 opakowania adrenaliny do samodzielnego podania są:

• anafilaksja w wywiadzie wywołana przez pokarm, lateks lub alergeny inhalacyjne

• anafilaksja w wywiadzie prowokowana wysiłkiem

• anafilaksja w wywiadzie o nieustalonej przyczynie (idiopatyczna)

• współistniejąca z alergią na pokarmy (ale nie z zespołem alergii jamy ustnej [OAS]) niekontrolowana astma lub astma przewlekła umiarkowana lub ciężka

•  alergia na jad owadów  u dorosłych z uogólnioną reakcją alergiczną w wywiadzie (niebędących w trakcie leczenia podtrzymującego immunoterapią alergenową na jad uczulającego owada) oraz dzieci z uogólnioną reakcją alergiczną w wywiadzie, u których wystapiło więcej objawów niż tylko ze strony skóry i błon śluzowych

• choroby z kręgu zaburzeń klonalnych mastocytów lub zwiększone podstawowe stężenie tryptazy u chorego (dotyczy głównie dorosłych) z reakcją uogólnioną po użądleniu owada, w tym u chorych leczonych immunoterapią alergenową na jad uczulajacego owada.

Zaleca się rozważenie przepisania co najmniej 1 opakowania adrenaliny do samodzielnego podania w przypadku:

• występowania w wywiadzie łagodnych lub umiarkowanych objawów alergicznych (z wyjątkiem OAS) po spożyciu orzeszków ziemnych lub innych gatunków orzechów

• alergii na pokarmy (z wyjątkiem OAS) u młodzieży i młodych dorosłych

• dużej odległości od placówki medycznej u osób, u których wystąpiły łagodne lub umiarkowane objawy alergiczne po spozyciu pokarmów, użądleniu owadów błonkoskrzydłych, kontakcie z lateksem lub aeroalergenami

• występowania w wywiadzie łagodnych lub umiarkowanych objawów alergicznych (z wyjątkiem OAS) po spożyciu śladowych ilości określonego pokarmu.

Każdorazowo, przepisując adrenalinę w postaci autowstrzykiwacza lub ampułkostrzykawki, należy bezwzględnie przeszkolić pacjenta, a w przypadku dzieci – zarówno pacjenta jak i jego rodziców – jak prawidłowo używać zalecone urządzenia. Wskazane jest także przekazanie im pisemnej instrukcji. Dzieci w wieku szkolnym wymagające zabezpieczenia w adrenalinę powinny ją mieć zawsze przy sobie. Uważa się, że dzieci ≥12. roku życia są już zdolne do samodzielnego podania adrenaliny w razie zagrożenia anafilaksją. Personel szkolny nie ma uprawnień do podania leku, jednak musi być poinformowany o zasadach postępowania interwencyjnego.

Wobec narastającego na całym świecie problemu anafilaksji, zwłaszcza na pokarmy, rozpoczęto ogólnoświatową kampanię służącą poprawie interwencji przedmedycznych i medycznych stosowanych u osób z anafilaksją, w tym również poprawie rozwiązań legislacyjnych. (wrzesień 2015 aktualizacja)

Piśmiennictwo

1. Lieberman P., Nicklas R.A., Oppenheimer J. i wsp.: The diagnosis and management of anaphylaxis practice parameter: 2010 update. J. Allergy Clin. Immunol., 2010; 126: 477–480
2. Tse Y., Rylance G.: Emergency management of anaphylaxis in children and young people: new guidance from Resuscitation Council (UK). Arch. Dis. Child. Educ. Pract. Ed., 2009; 94: 97–101
3. Tang M.L.K., Kang L.W.: Prevention and treatment of anaphylaxis. Pediatr. Child Health, 2008; 18: 309–316
4. Pamphrey R.S.H. : When should self-injectable epinephrine be prescribed for food allergy and when should it be used. Curr. Opin. Allergy Clin. Immunol., 2008; 8: 254–260
5. Worth A., Regent L., Levy M. i wsp.: Living with severe allergy: an anaphylaxis campaign national survey of young people. Clin. Transl. Allergy., 2013; 22(3): 2. doi: 10.1186/2045-7022-3-2.
6. Marrs T., Lack G.: Why do few food-allergic adolescents treat anaphylaxis with adrenaline? - reviewing a pressing issue. Pediatr. Allergy. Immunol., 2013; 24 (3): 222–229
7. Ibero-Iborra M.: Anaphylaxis: the great challenge. Allergol. Immunopathol., 2012; 40: 329–430
8. Dhami S., Panesar S.S., Roberts G. i wsp., EAACI Food Allergy and Anaphylaxis Guidelines Group: Management of anaphylaxis: a systematic review. Allergy, 2014; 69: 168–175
9. Muraro A., Roberts G., Worm M. i wsp.: Anaphylaxis: guidelines from the European Academy of Allergy and Clinical Immunology. Allergy, 2014; 69: 1026–1045
10. Simons E., Sicherer S.H., Weiss C., Simons F.E.: Caregivers' perspectives on timing the transfer of responsibilities for anaphylaxis recognition and treatment from adults to children and teenagers. J. Allergy Clin. Immunol. Pract., 2013; 1: 309–311