Jaką dietę powinna stosować matka karmiąca piersią dziecko z alergią na białka mleka krowiego? Jakie produkty zalecać? Czy powinna przyjmować wapń?

25-10-2019
dr hab. n. med. Andrea Horvath
Klinika Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Dieta bezmleczna w przypadku matki karmiącej piersią zakłada czasowe (na okres karmienia) wykluczenie z jadłospisu mleka (świeżego, skondensowanego, proszkowanego) i wszystkich produktów mlecznych, w tym maślanki, twarogów, serwatki, serów, a także produktów zawierających białka mleka (laktoalbuminę, laktoglobulinę i kazeinę).

W diecie bezmlecznej mogą się znaleźć za to wszystkie rodzaje kasz, pieczywo francuskie, owoce, warzywa i jaja. Z tłuszczów dozwolone są masła i margaryny bezmleczne, oleje roślinne, majonezy i sztuczne śmietanki do kawy (lub bezmleczne). Na liście dozwolonych deserów znajdują się m.in. sorbety, domowe budynie ze skrobi kukurydzianej, galaretki i kisiele owocowe. Z napojów można podawać soki owocowe, napoje gazowane i wodę. Szczegółowa lista produktów dozwolonych i zabronionych znajduje się w tabeli.

Jeśli po wykluczeniu z diety matki podstawowych produktów objawy kliniczne u dziecka uległy jedynie częściowej poprawie, należy się zastanowić, czy nie ma w niej ukrytych źródeł białek mleka krowiego (BMK), takich jak:

  • pieczywo (mleko dodawane jest do pieczywa w celu jego „odświeżenia”)

  • mięso (pasztety, kiełbasy, serdelki, parówki)

  • produkty sojowe (ryzyko alergii krzyżowej)

  • wołowina i cielęcina (ryzyko alergii krzyżowej jest nieznaczne [ok. 10%], zatem nie należy ich odstawiać w pierwszej kolejności)

  • mleko innych zwierząt kopytnych i wykonane z nich przetwory, tj. kozie, owcze (90% ryzyko alergii krzyżowej)

  • syropy lecznicze, polewy tabletek, słodziki.

Dieta bezmleczna może doprowadzić do niedoboru wapnia, a zapotrzebowanie na ten mikroelement u matki karmiącej jest szczególnie duże. W związku z tym do jadłospisu należy wprowadzić inne produkty, które go zawierają, w tym:

  • warzywa – brokuły, fasolka szparagowa, buraki, włoszczyzna

  • owoce – maliny, pomarańcze, mandarynki

  • suche strączkowe – fasola, groch, soczewica, soja

  • produkty zbożowe – kasza gryczana, kasza jęczmienna, ryż brązowy

  • jaja – żółtko kurze i przepiórcze

  • ryby – szprotki, sardynki (w tym szkielet ryb)

  • inne produkty – orzechy laskowe, migdały, mak.

Wapń jest jednak słabo przyswajalny z przewodu pokarmowego, dlatego mimo diety zaleca się również jego suplementację – zwykle 1 g/24 h.

Z kolei źródłem witaminy D, której także może zabraknąć w diecie bezmlecznej, są ryby i kukurydza. Zalecana minimalna dawka uzupełniająca dla matki karmiącej wynosi 400 IU.

Dla zapewnienia bezpieczeństwa i skuteczności leczenia wskazana jest ścisła współpraca rodziców z lekarzem i dietetykiem. Ważne jest, aby nie wprowadzać fałszywych substytutów, na przykład popularnych obecnie napojów roślinnych (tzw. mleko ryżowe, kokosowe, migdałowe etc.). Swoim składem nie są nawet zbliżone do mieszanek mlecznych czy preparatów mlekozastępczych, a podstawowy skład makro- i mikroelementów nie pokrywa zapotrzebowania matki (lub niemowlęcia) na białko, wapń i witaminy. Dieta eliminacyjna musi być dobrze zbilansowana i systematycznie oceniana przez specjalistę. Tylko takie postępowanie pozwala bowiem na bieżąco dostosowywać ją do stanu zdrowia i możliwości dziecka, bez narażania matki na ryzyko przewlekłych niedoborów pokarmowych. W przypadku uczulenia na białka serwatkowe istnieje szansa na szybsze nabycie tolerancji lub przynajmniej akceptację BMK poddanych wysokiej obróbce termicznej. Przykładowe jadłospisy diety bezmlecznej można znaleźć na stronie: http://pediatria.mp.pl/zywienie/show.html?id=84026.

Piśmiennictwo

  1. European Food Safety Authority (EFSA): Scientific Opinion on nutrient requirements and dietary intakes of infants and young children in the European Union. EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (NDA). www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/doc/3408.pdf
  2. Venter C., Brown T., Meyer R. i wsp.: Better recognition, diagnosis and management of non-IgE-mediated cow’s milk allergy in infancy: iMAP – an international interpretation of the MAP (milk allergy in primary care) guideline. Clin. Transl. Allergy, 2017; 7: 26 (p. Med. Prakt. Pediatr. 6/2017, s. 33–54 – przyp. red.)

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Placówki

Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.

Doradca medyczny

Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej