W jaki sposób ocenić objawy oponowe po urazie głowy, jeżeli istnieje ryzyko obrażeń w odcinku szyjnym kręgosłupa?

04.04.2024

Odpowiedź

dr n. med. Laura Maryńczak
Klinika Neurochirurgii Dziecięcej, Instytut Pediatrii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

W wyniku urazu rdzenia kręgowego dochodzi do uszkodzenia pierwotnego, powstającego w chwili działania urazu (kompresja rdzenia, rozerwanie włókien nerwowych, uszkodzenie opon). W przypadku podejrzenia urazu odcinka szyjnego kręgosłupa w pierwszej kolejności należy go unieruchomić, na przykład za pomocą sztywnego kołnierza, aby zapewnić stabilność kręgosłupa i zapobiec uszkodzeniu wtórnemu (komórek nerwowych i glejowych). Badanie objawów oponowych, które wiąże się z biernym przygięciem głowy w kierunku mostka (objaw Brudzińskiego karkowy górny, objaw Flataua), jest zatem w takiej sytuacji przeciwwskazane.

Jednak w celu oceny objawów oponowych nie zawsze konieczne jest przyginanie głowy. W uzasadnionych przypadkach można ocenić:

objaw Brudzińskiego dolny – reakcja zgięciowa kończyn dolnych wywołana uciśnięciem spojenia łonowego
objaw Kerniga – zgięcie kończyny dolnej w stawie biodrowym o 90°, a następnie wyprostowanie w stawie kolanowym; objaw jest dodatni, jeżeli odruchowy skurcz mięśni uniemożliwia wyprost w stawie kolanowym, powodując opór (ale nie ból)
objaw Amossa (tzw. objaw trójnoga) – podczas próby sadzania z pozycji leżącej pacjent opiera się na wyprostowanych kończynach górnych rozstawionych na boki i ku tyłowi.

Objawy oponowe po urazie występują w wyniku podrażnienia opon przez krew wynaczynioną do przestrzeni podpajęczynówkowej. Zarówno w przypadku podejrzenia pourazowego krwawienia podpajęczynówkowego, jak i urazu kręgosłupa szyjnego wskazana jest konsultacja neurochirurgiczna i diagnostyka obrazowa (TK, MR), dlatego dziecko wymaga przetransportowania do szpitala.

Piśmiennictwo:

1. Kaczmarski M.: Badanie pediatryczne dziecka. (W:) Kawalec W., Grenda R., Kulus M. (red): Pediatria. Warszawa, PZWL, 2018
2. Kwiatkowski S.: Urazy głowy u dzieci. (W:) Szmidt J., Kużdżał J. (red.): Podstawy chirurgii. Kraków, Medycyna Praktyczna, 2022: 704-710

Wybrane treści dla pacjenta

Moczenie u dzieci Moczenie nocne jest problemem, z którym boryka się znaczna liczba dzieci w wieku rozwojowym. Podanie dokładnej liczby nie jest możliwe z uwagi na częste zatajanie problemu, traktowanie go jako dolegliwości wstydliwej, z której się „wyrasta”.
Autyzm Autyzm jest zaburzeniem rozwojowym, a więc dotyczącym rozwijającego się mózgu dziecka na bardzo wczesnym etapie. Wśród przyczyn wywołujących autyzm wymienia się czynniki genetyczne i środowiskowe. Tak więc, dziecko, rodząc się już „nosi w sobie” problem, jednak u bardzo małego niemowlęcia nie jest łatwo go zauważyć. Wraz z wiekiem staje się bardziej wyraźny i możliwy do zdiagnozowania.
Podgłośniowe zapalenie krtani (krup wirusowy) Podgłośniowe zapalenie krtani to ostra choroba zapalna, która jednak zazwyczaj ma łagodny przebieg. Najczęściej wywołują ją wirusy.
Ostre wirusowe zapalenie wątroby u dziecka Ostre wirusowe zapalenie wątroby to choroba charakteryzująca się szybko postępującym uszkodzeniem komórek wątrobowych (hepatocytów) wywołanym przez wirusy.
Zaburzenia somatyzacyjne u dzieci i młodzieży O somatyzacji mówimy wtedy, gdy dziecko doświadcza objawów somatycznych, czyli „płynących z ciała”, takich jak różnego rodzaju bóle czy „rozregulowanie” funkcji organizmu (np.: nudności, biegunka, zawroty głowy, omdlenia), ale wyniki badania lekarskiego nie potwierdzają obecności choroby, która tłumaczyłaby ich występowanie.
Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego u dzieci Wiodącym objawem zapalnia wyrostka jest ból brzucha. Typowo jest to ból tępy, ciągły, zaczynający się w okolicy pępka, który stopniowo przenosi się nad prawy talerz biodrowy. Tam też ból nabiera ostrego, zlokalizowanego charakteru.
Wizyta adaptacyjna dziecka w gabinecie stomatologicznym Mam dla Państwa propozycję małej zabawy. Proszę teraz nie myśleć o zielonym słoniu. I o czym Państwo przed chwilą pomyśleli? Większość z Państwa niewątpliwie pomyślała właśnie o zielonym słoniu. Tak funkcjonuje nasz mózg. Dlatego dziecko nie wie, że powinno się bać dentysty, jeśli rodzic nie użyje w kontekście dentysty słowa „ból” czy „strach”.
Krwiak nadtwardówkowy Jeżeli u chorego po urazie głowy wystąpią objawy sugerujące krwiaka nadtwardówkowego, należy niezwłocznie wezwać pogotowie ratunkowe, gdyż jest to stan bezpośredniego zagrożenia życia. Należy też przy tym pamiętać, że jest to rzadkie powikłanie urazów głowy i powstaje po poważnych urazach.
Zapalenie oskrzelików Najwięcej przypadków zapalenia oskrzelików rozpoznaje się w okresie jesienno-zimowym. Sezon zachorowań rozpoczyna się w listopadzie lub grudniu, osiąga maksymalne natężenie w styczniu lub lutym i kończy się w marcu, a niekiedy w kwietniu. Zakażenie dotyczy małych dzieci, do ukończenia 2. roku życia. Chłopcy chorują nieco częściej niż dziewczynki.
Schizofrenia u dzieci i młodzieży Najpoważniejszym zaburzeniem psychotycznym (czyli przebiegającym z objawami psychozy) jest schizofrenia – przewlekła choroba o bardzo „bogatym” i zróżnicowanym obrazie, która dotyka głównie młodych dorosłych. Jednak schizofrenia może rozpoczynać się również w okresie dojrzewania, a nawet u dzieci.

W jaki sposób ocenić objawy oponowe po urazie głowy, jeżeli istnieje ryzyko obrażeń w odcinku szyjnym kręgosłupa?

Odpowiedź

Piśmiennictwo:

Napisz do nas

Placówki

Doradca medyczny