Pytanie nadesłane do Redakcji
Czy liraglutyd można stosować w leczeniu otyłości olbrzymiej u dzieci? Jakie są kryteria kwalifikacji, skuteczność i zasady takiego leczenia? Czy lek może przepisać tylko specjalista endokrynolog lub diabetolog?
Odpowiedź
dr hab. n. med. Agnieszka Zachurzok
Katedra i Klinika Pediatrii, Wydział Nauk Medycznych w Zabrzu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
Liraglutyd, czyli krótkodziałający analog glukagonopodobnego peptydu 1 (GLP1), jest aktualnie jedynym lekiem zarejestrowanym w Polsce do leczeniu otyłości u dzieci i młodzieży >12. roku życia. Należy go stosować wraz z modyfikacją stylu życia w zakresie odżywiania i zwiększenia aktywności fizycznej.
Skuteczność liraglutydu oceniono u nastolatków w 56-tygodniowej obserwacji, stwierdzając: u 43,3% redukcję masy ciała o ≥5%, a u 26% o ≥10%. Redukcja wskaźnika masy ciała (BMI) z-score wyniosła -0,25 (±0,51) u dzieci leczonych liraglutydem i -0,02 (±0,54) u dzieci, u których jedynie zmodyfikowano styl życia (p. Skuteczność i bezpieczeństwo liraglutydu w leczeniu otyłości u nastolatków – przyp. red.). Ponieważ są to wartości średnie, w grupie leczonej będą zarówno pacjenci, którzy odniosą znacznie większą korzyść ze stosowania leku, jak i tacy, u których efekt będzie niewielki lub zupełnie niezadowalający.
Liraglutyd można stosować w leczeniu otyłości III stopnia, a jego skuteczność w redukcji masy ciała jest mniejsza niż operacji bariatrycznej. W badaniu Capristo i wsp. BMI u dorosłych po rękawowej resekcji żołądka zmniejszył się 32%, a po intensywnej zmianie stylu życia i zastosowaniu liraglutydu 24% (p <0,001). Uzyskane efekty pozwalaja istotnie zmniejszyć liczbę i ciężkość powikłań wynikających z otyłości III stopnia.
Apperley i wsp. zaobserwowali natomiast, że po 3 miesiącach stosowania liraglutydu u otyłych nastolatków z BMI >98. centyla: wartość BMI zmniejszyła sie o 2,1 kg/m2, ustąpiły powikłania (stłuszczenia wątroby, nadciśnienia wewnątrzczaszkowego), zmniejszył się poziom lęku i zaburzeń depresyjnych.
Liraglutyd u pacjentów z otyłością III stopnia można stosować w celu:
- redukcji masy ciała w skojarzeniu z modyfikacją stylu życia
- przygotowania pacjenta do operacji bariatrycznej
- stabilizacji masy ciała po zabiegu bariatrycznym.
Zasady stosowania leku u nastolatków z otyłością III stopnia nie różnią się od tych, które obowiązują u pozostałych pacjentów. Podstawą leczenia jest wprowadzenie zmian w sposobie odżywiania i aktywności fizycznej, a liraglutyd podawany w stopniowo zwiększanej dawce aż do uzyskania dawki skutecznej i tolerowanej (maks. 3,0 mg/24 h) może dodatkowo wspierać redukcję masy ciała. W przypadku działań niepożądanych (przede wszystkim ze strony układu pokarmowego) uniemożliwiających kontynuację terapii lub braku pożądanego efektu (tzn. redukcji BMI o ≥4% po 12 tyg. leczenia) lek należy odstawić.
Nie ma ograniczeń co do specjalizacji lekarza, który może zlecić stosowanie liraglutydu. Powinien jednak być to lekarz zajmujący się leczeniem dzieci i młodzieży z otyłością, doświadczony w stosowaniu analogów GLP1.
Piśmiennictwo:
1. Kelly A.S., Auerbach P., Barrientos-Perez M. i wsp.: NN8022-4180 trial iinvestigators. a rrandomized, controlled trial of lliraglutide for aadolescents with obesity. N. Engl. J. Med., 2020; 382 (22): 2117–21282. Apperley L.J., Gait L., Erlandson-Parry K. i wsp.: Liraglutide combined with intense lifestyle modification in the management of obesity in adolescents. J. Pediatr. Endocrinol. Metab., 2021; 34 (5): 613–618
3. Capristo E., Panunzi S., De Gaetano A. i wsp.: Intensive lifestyle modifications with or without liraglutide 3mg vs. sleeve gastrectomy: a three-arm non-randomised, controlled, pilot study. Diabetes Metab., 2018; 44 (3): 235–242
4. Colbourne J.R.M., Fisher O.M., Mo S. i wsp.: The role of adjuvant pharmacotherapy with liraglutide for patients with inadequate weight loss following bariatric surgery. Langenbecks Arch. Surg., 2023; 408 (1): 115
