Realizacja protokołu ERAS a 5-letnie przeżycie chorych operowanych z powodu raka jelita grubego

Opracowała lek. Magdalena Pisarska

Skróty: CI – przedział ufności; CRP – białko C-reaktywne; ERAS – protokół kompleksowej opieki okołooperacyjnej dla poprawy wyników leczenia; HR – ryzyko względne; LOS – czas pobytu w szpitalu

Metody: jednoośrodkowe badanie kohortowe; dane zbierane prospektywnie, rejestrowane w bazie ERAS; stopień realizacji protokołu liczony w oparciu o 12 z 21 elementów opieki

Populacja: 911 pacjentów operowanych z powodu raka jelita grubego w latach 2002–2007; pacjenci operowani klasycznie (96,9%) i laparoskopowo (3,1%)

Interwencja: opieka okołooperacyjna oparta o protokół ERAS

Grupa 1: stopień realizacji protokołu ≥70% (273 chorych)

Grupa 2: stopień realizacji protokołu <70% (638 chorych)

Punkty końcowe: 5-letnie przeżycie, LOS, pooperacyjne objawy i powikłania, stężenie CRP w 1. dobie po operacji

Wyniki:
W grupie 1. w porównaniu z grupą 2. stwierdzono:

• krótszy czas trwania hospitalizacji (7,5 ±6,3 dnia vs 8,9 ±7,8 dnia, p = 0,008)
• mniejszy odsetek powikłań pooperacyjnych (31,5% vs 42%, p = 0,003)
• mniejszy odsetek objawów pooperacyjnych (44,7% vs 62,7%, p <0,001)
• mniejsze stężenie CRP w 1. dobie pooperacyjnej (72,0 ±36,1 mg/ml vs 85,2 ±41,4 mg/ml, p <0,001)
• zmniejszenie 5-letniego ryzyka zgonu zależnego od raka o 42% (HR 0,58, 95% CI 0,39–0,88).

Za niezależne predyktory zwiększonego odsetka 5-letniego przeżycia uznano:

• unikanie przeciążenia płynami podawanymi dożylnie w dobie zabiegu (HR 0,53, 95% CI 0,32–0,86)
• doustną podaż kalorii w dniu zabiegu (HR 0,55, 95% CI 0,34–0,78).

Ponadto zwiększone stężenie CRP w 1. dobie pooperacyjnej uznano za niezależny czynnik prognostyczny zmniejszonego 5-letniego przeżycia zależnego od raka. Ponadto stwierdzono różnice pomiędzy grupą 1. i 2. pod względem:

• średniego BMI chorych (24,8 ±4,1 kg/m² vs 25,6 ±4,4 kg/m², p = 0,012)
• odsetka resekcji odbytnicy (34,8% vs 49,1%, p <0,001)
• odsetka chorych poddawanych leczeniu neoadiuwantowemu – radio- i chemioterapia lub radioterapia bez chemioterapii (23,3% vs 34,0%, p <0,001).

Dalsze podwyższenie stopnia realizacji protokołu do poziomu ponad 80% czy ponad 90% nie poprawiało znacząco przeżycia chorych.
Nie stwierdzono statystycznie istotnych różnic dotyczących innych porównywalnych elementów.