Opracowali: lek. Agnieszka Leszko, dr med. Małgorzata Bała, prof. Roman Jaeschke MD MSc
Skróty: CI – przedział ufności, NSLPZ – niesteroidowe leki przeciwzapalne, RR – ryzyko względne, RRR – iloraz ryzyk względnych
Metodyka: przegląd systematyczny 51 badań obserwacyjnych (30 kliniczno-kontrolnych i 21 kohortowych)
Populacja: osoby uczestniczące w badaniach obserwacyjnych dotyczących stosowania NSLPZ, średni wiek 60–80 lat, mężczyźni 0–98% (w badaniach, w których podano te dane); 184 946 zdarzeń sercowo-naczyniowych w badaniach kliniczno-kontrolnych i 2,7 mln osób eksponowanych w badaniach kohortowych
Grupa badana: osoby przyjmujące NSLPZ
Grupa kontrolna: osoby nieprzyjmujące NSLPZ lub przyjmujące te leki w odległej przeszłości W poszczególnych badaniach za zdarzenia sercowo-naczyniowe uznawano zawał serca, zgon związany z chorobą niedokrwienną serca, udar mózgu.
Wyniki: W porównaniu z osobami nieprzyjmującymi
NSLPZ, stwierdzono większe ryzyko zdarzeń
sercowo-naczyniowych u osób przyjmujących:
– naproksen (RR 1,09 [95% CI: 1,02–1,16]; 41 badań)
– ibuprofen (RR 1,18 [1,11–1,25]; 38 badań)
– celekoksyb (RR 1,17 [1,08–1,27]; 35 badań)
– rofekoksyb (RR 1,45 [1,33–1,59]; 34 badania)
– diklofenak (RR 1,40 [1,27–1,55]; 29 badań)
– indometacynę (RR 1,30 [1,19–1,41]; 14 badań)
– meloksykam (RR 1,20 [1,07– 1,33]; 7 badań)
– etodolak (RR 1,55 [1,28–1,87]; 5 badań)
– etorykoksyb (RR 2,05 [1,45–2,88]; 4 badania).
Nie stwierdzono znamiennych różnic dla piroksykamu
(RR 1,08 [0,91–1,30]; 8 badań) i waldekoksybu
(RR 1,05 [0,81–1,36]; 5 badań).
W analizie uwzględniającej dawki przyjmowanych
leków stwierdzono zwiększone ryzyko
zdarzeń sercowo-naczyniowych dla dużej i małej
dawki dla następujących leków:
– rofekoksyb (>25 mg/d: RR 2,17 [1,59–2,97] i ≤25 g/d: RR 1,37 [1,20–1,57]; 16 z 34 badań
oceniających ten lek)
– celekoksyb (>200 mg/d: RR 1,69 [1,11–2,57] i ≤200 mg/d: RR 1,26 [1,09–1,47]; 11 z 35 badań
oceniających ten lek)
– diklofenak (>100 lub ≥150 mg/d: RR 1,98
[1,40–2,82] i ≤100 lub <150 mg/d: RR 1,22
[1,12–1,33]; 10 z 29 badań oceniających ten lek).
Natomiast w przypadku ibuprofenu zwiększenie
ryzyka zdarzeń sercowo-naczyniowych
stwierdzano dla dużej dawki, ale nie dla małej
dawki leku (ibuprofen >1200 do ≥1800 mg/d:
RR 1,78 [1,35–2,34] i ≤1200 do <1800 mg/d: RR
1,05 [0,96–1,15]; 11 z 38 badań oceniających ten
lek); w przypadku naproksenu dla obu dawek
nie stwierdzono znamiennego zwiększenia
ryzyka (>500–1000 mg/d: RR 1,05 [0,89–1,24] i ≤500–1000 mg/d: RR 0,97 [0,87–1,08]; 10 z 41
badań oceniających ten lek).
W analizie uwzględniającej wyjściowe ryzyko sercowo-naczyniowe badanej populacji nie stwierdzono znamiennej różnicy między RR dla grupy obciążonej dużym ryzykiem tych zdarzeń (przebyte zdarzenia sercowo-naczyniowe) i RR dla grupy obciążonej małym ryzykiem tych zdarzeń dla następujących leków: rofekoksyb, celekoksyb, ibuprofen, naproksen i diklofenak. Stwierdzono zwiększone ryzyko wystąpienia zdarzeń sercowo-naczyniowych w ciągu pierwszych 30 dni od rozpoczęcia przyjmowania rofekoksybu (5 z 7 badań), celekoksybu (4 z 8 badań), ibuprofenu (3 z 4 badań) i diklofenaku (3 z 4 badań).
W porównaniach poszczególnych leków ze sobą
stwierdzono zwiększone ryzyko przyjmowania:
– etorykoksybu w porównaniu z ibuprofenem
(RRR 1,68 [99% CI: 1,14–2,49]; 3 badania) i naproksenem (RRR 1,75 [99% CI: 1,16–2,64]; 3 badania)
– diklofenaku w porównaniu z ibuprofenem (RRR
1,13 [99% CI: 1,03–1,24]; 27 badań), naproksenem
(RRR 1,22 [99% CI: 1,11– 1,35]; 25 badań) i celekoksybem (RRR 1,15 [99% CI: 1,02–1,30];
19 badań)
– meloksykamu w porównaniu z naproksenem
(RRR 1,11 [99% CI: 1,0– 1,23]; 6 badań).
– indometacyny w porównaniu z naproksenem
(RRR 1,23 [99% CI: 1,1– 1,39]; 15 badań).
Przyjmowanie naproksenu wiązało się z mniejszym
ryzykiem zdarzeń sercowo naczyniowych w porównaniu z przyjmowaniem ibuprofenu (RRR
0,92 [99% CI: 0,87– 0,99]; 32 badania).
Nie stwierdzono znamiennych różnic w porównaniach
etorykoksybu z rofekoksybem i diklofenakiem,
etodolaku z diklofenakiem, ibuprofenem i naproksenem, diklofenaku z rofekoksybem,
naproksenu z celekoksybem.
Wnioski: Przyjmowanie NSLPZ wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zdarzeń sercowo-naczyniowych. Wzrost tego ryzyka był najmniejszy w przypadku ibuprofenu w małej dawce i naproksenu.
Zobacz także:
