Opracowała lek. Magdalena Pisarska
Skróty: ERAS – protokół kompleksowej opieki okołooperacyjnej dla poprawy wyników leczenia; LOS – czas pobytu w szpitalu
Metody: prospektywne jednoośrodkowe badanie z randomizacją przeprowadzone od stycznia 2016 do maja 2017 roku; randomizacja nie była zaślepiona ani dla pacjentów ani dla badaczy ani dla lekarzy
Kryteria wykluczenia: przyjmowanie doustnych leków przeciwzakrzepowych, powikłane zapalenie wyrostka (zgorzelinowe, przedziurawienie lub objawu rozlanego zapalenia otrzewnej), towarzyszące patologie (ginekologiczne, urologiczne lub przewodu pokarmowego) wymagające dodatkowego zabiegu, oraz konieczność konwersji
Populacja: 108 pacjentów operowanych laparoskopowo z powodu ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego
Interwencja: opieka okołooperacyjna oparta na protokole kompleksowej opieki okołooperacyjnej dla poprawy wyników leczenia (enhanced recovery after surgery – ERAS)
Grupa 1: protokół ERAS (n = 50)
Grupa 2: grupa kontrolna, tradycyjna opieka okołooperacyjna (n = 58)
Punkty końcowe: czas pobytu w szpitalu (lengh of stay – LOS), czas włączenia diety, ból pooperacyjny, ogólny odsetek powikłań, ponowne przyjęcia do szpitala, reoperacje
Wyniki:
W grupie 1. w porównaniu z grupą 2. stwierdzono:
- mniejszy ból pooperacyjny (p <0,001)
- krótszy czas do włączenia diety, mediana 110 min vs. 350 min (p <0,001)
- krótszy LOS, średnio 16,2 h vs. 28,8 h (p <0,001).
Nie wykazano istotnych różnic pomiędzy grupą 1. i 2. pod względem:
- płci, wieku, wskaźnika masy ciała, stopnia w skali ASA, liczby leukocytów i stężenia białka C-reaktywnego
- czasu trwania zabiegu (p = 0,078)
- 30-dniowego odsetka powikłań (p = 0,772)
- liczby reoperacji (p = 0,772)
- odsetka ponownych przyjęć do szpitala (p = 0,772).
Wnioski
Wdrożenie protokołu ERAS wiązało się ze znacznym skróceniem LOS, umożliwiającym ambulatoryjne zarządzanie grupą pacjentów po laparoskopowej apendektomi. W porównaniu z konwencjonalną ambulatoryjna opieka okołooperacyjna po laparoskopowej apendektomii jest bezpieczna i możliwa do realizacji, ponadto wiąże się z podobnym odsetkiem powikłań i ponownych przyjęć do szpitala.
