Kodeks Etyki Lekarskiej w treści art. 68 zd. 4 stanowi, iż lekarz może leczyć bezpłatnie. W art. 69 zostało stwierdzone natomiast, iż dobrym obyczajem jest leczenie bezpłatnie innych lekarzy i członków ich najbliższej rodziny oraz wdów i sierot po lekarzach. Dopełnienie tych zapisów znajduje się w art. 71, zgodnie z którym lekarz nie może odmówić pomocy lekarskiej w przypadkach niecierpiących zwłoki, jeśli pacjent nie ma możliwości jej uzyskania ze strony instytucji powołanych do udzielenia mu pomocy. Tak określone zapisy niejednokrotnie stanowią podstawę do powstania wątpliwości w praktyce, w jakiej relacji wytyczne zawarte w kodeksie etyki zawodowej pozostają w relacji do innych norm prawnych, w szczególności wynikających z łączących lekarza umów lub zapisów ustaw powszechnie obowiązujących.
Zbiór norm zawartych w Kodeksie Etyki Lekarskiej, choć stanowi podstawę do orzekania o odpowiedzialności lekarzy przed sądami dyscyplinarnymi za postępowanie sprzeczne z zasadami etyki i deontologii lekarskiej, nie należy do źródeł prawa powszechnie obowiązującego. Choć normy w nim zawarte nie mogą być pomijane w procesie stosowania prawa, stanowią one jedynie normy etyczne, które dookreślają treść norm prawnych powszechnie obowiązujących.
Z zapisami tymi należy zestawić obowiązki o charakterze prawno-podatkowym w zakresie rejestracji świadczonych usług. 1 stycznia 2015 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. 2014 r., poz. 1544). Akt ten reguluje zwolnienia na czas określony niektórych grup podatników i niektórych czynności z obowiązku prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących oraz warunki korzystania z tego zwolnienia.
Na mocy § 4 pkt. 2 lit. tego rozporządzenia nałożono na lekarzy obowiązek rejestrowania obrotu za pomocą kas fiskalnych, niezależnie od wysokości osiąganych obrotów, a tym samym również i w przypadku świadczenia nieodpłatnie usług zdrowotnych, szczególnie na rzecz osób należących do kręgu uprawnionych do uzyskania recepty pro familia. Problematyka ta stała się przedmiotem wystąpienia Prezesa Naczelnej Izby Lekarskiej, Macieja Hamankiewicza, do Ministra Finansów – Mateusza Szczurka. W odpowiedzi Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów, Jarosław Neneman, poinformował, iż wedle brzmienia art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jednolity: Dz. U. z 2011 r., Nr 177 poz. 1054 z późn. zm.) usługi w zakresie opieki medycznej świadczone w ramach wykonywania zawodu lekarza podlegają zwolnieniu od podatku. W przypadku ich odpłatnego świadczenia musiałyby zostać uznane za zwolnione od podatku. Analogiczna sytuacja zachodziłaby w przypadku realizowania tych czynności bez wynagrodzenia. Należy podzielić twierdzenia zawarte w ww. odpowiedzi Ministra Finansów, iż „powyższe prowadzi zatem do wniosku, iż przepis art. 8 ust. 2 u.p.t.u., odnoszący się do nieodpłatnego świadczenia usług, nie znajduje zastosowania w odniesieniu do tych czynności, które w razie ich uznania za podlegające opodatkowaniu zostałyby zwolnione od podatku. W rezultacie, czynności te jako nieobjęte zakresem art. 8 ust. 2 u.p.t.u. nie mogą również zostać uznane za mieszczące się w pojęciu sprzedaży, a tym samym za objęte obowiązkiem ewidencjonowania przy użyciu kasy rejestrującej.”1
W stanowisku tym zostało zatem wskazane, iż wystawianie recepty pro autore, pro familia, a także udzielanie nieodpłatnie świadczenia usług medycznych na rzecz innych osób (np. innych lekarzy) nie podlega obowiązkowi ewidencjonowania przy użyciu kasy fiskalnej.
