1 Klinika Gastroenterologii, Hepatologii i Onkologii Klinicznej, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie
2 Klinika Gastroenterologii, Hepatologii i Zaburzeń Odżywiania, Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie
3 Klinika Chorób Metabolicznych i Gastroenterologii, Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie
4 Katedra Pielęgniarstwa, Wydział Medyczny, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski
5 Klinika Gastroenterologii i Hepatologii, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie
6 Katedra i Klinika Gastroenterologii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie
Klasyczne wskazania do eradykacji H. pylori są przedstawione w tabeli 1. Konsensus Maastricht IV/Florencja wprowadził jedno dodatkowe wskazanie – niedobór witaminy B12. W tym miejscu będą omówione tylko te wskazania, które wcześniej budziły kontrowersje.
| Tabela 1. Wskazania do leczenia zakażenia Helicobacter pylori u osób dorosłych |
|---|
| 1. Choroba wrzodowa żołądka/dwunastnicy – aktywna,
nieaktywna i powikłana
2. Chłoniak żołądka typu MALT 3. Zanikowe zapalenie żołądka 4. Stan po resekcji żołądka z powodu raka 5. Krewni 1. stopnia chorych na raka żołądka 6. Dyspepsja niediagnozowana lub czynnościowa 7. Długotrwałe leczenie inhibitorami pompy protonowej 8. Planowane dłuższe leczenie NSLPZ 9. Pierwotna małopłytkowość immunologiczna 10. Niewyjaśniona niedokrwistość z niedoboru żelaza 11. Niedobór witaminy B12 12. Życzenie wyrażane przez pacjenta |
| NSLPZ – niesteroidowe leki przeciwzapalne |
1. Dyspepsja niediagnozowana i czynnościowa
W przypadku dyspepsji niediagnozowanej występującej w populacji, w której częstość zakażenia H. pylori przekracza 20%, wskazana jest eradykacja według strategii „testuj i lecz” („testuj” odnosi się do testów nieinwazyjnych – przyp. red.). Strategia ta pozwala uniknąć kosztów i niedogodności badania endoskopowego i jest zarezerwowana dla pacjentów z małym ryzykiem wystąpienia raka żołądka (wiek dla polskiej populacji do 45 lat). U pacjentów w wieku do 45 lat z dyspepsją niediagnozowaną strategia „testuj i lecz” jest korzystniejsza niż stosowanie inhibitora pompy protonowej (IPP).5 Testowanie w kierunku obecności H. pylori obowiązuje także w dyspepsji zdiagnozowanej jako czynnościowa, chociaż eradykacja tych bakterii powoduje poprawę objawową zaledwie u jednego na 12 leczonych pacjentów.5,6
2. Zakażenie Helicobacter pylori a choroba refluksowa przełyku (GERD)
W badaniach populacyjnych zakażenie H. pylori i GERD pozostają w stosunku odwrotnie proporcjonalnym. Mimo to eradykacja ani nie wywołuje, ani nie zaostrza GERD.7,8 Co więcej – część ekspertów utrzymuje, że infekcja H. pylori nie wpływa na skutki długotrwałej terapii z zastosowaniem IPP.1,9 Jednakże długotrwałe leczenie IPP u pacjentów z infekcją H. pylori jest połączone z rozwojem zapalenia z dominującą lokalizacją w trzonie żołądka, co przyspiesza proces utraty elementów gruczołowych w błonie śluzowej. Po eradykacji następuje odwrócenie tendencji do zanikowego zapalenia błony śluzowej, jednak bez dowodów, że prowadzi to do redukcji ryzyka raka żołądka.7,8
3. Zakażenie Helicobacter pylori a niesteroidowe leki przeciwzapalne (NSLPZ) i kwas acetylosalicylowy (ASA)
Zakażenie H. pylori jest związane ze zwiększonym ryzykiem rozwoju niepowikłanych lub powikłanych wrzodów żołądka i dwunastnicy w czasie stosowania NSLPZ lub małych dawek ASA. Zakażenie i NSLPZ są niezależnymi czynnikami ryzyka choroby wrzodowej i związanych z nią powikłań, głównie w postaci krwawienia.9 Eradykacja zmniejsza ryzyko powstania owrzodzeń w czasie stosowania tych leków i należy ją przeprowadzić przed rozpoczęciem leczenia NSLPZ, zwłaszcza u pacjentów z wywiadem wrzodowym.10 Sama eradykacja nie zmniejsza jednak ryzyka powstania owrzodzeń u pacjentów już stosujących NSLPZ i oprócz przeprowadzenia eradykacji należy stale stosować u nich IPP.11 Eradykację H. pylori należy przeprowadzić także u pacjentów z chorobą wrzodową w wywiadzie stosujących małe dawki ASA. Po skutecznej eradykacji ryzyko krwawienia u tych pacjentów jest mniejsze nawet bez leczenia gastroprotekcyjnego.5,12
