Minuta medycznej prasówki – 18.06.2018

18.06.2018

Nasi redaktorzy polecają lekturę najciekawszych artykułów, które ukazały się ostatnio w prasie medycznej.

Porównanie bezpieczeństwa sercowo-naczyniowego febuksostatu i allopurynolu w leczeniu dny moczanowej

White W.B., Saag K.G., Becker M.A. i wsp.; CARES Investigators: Cardiovascular Safety of Febuxostat or Allopurinol in Patients with Gout. N. Engl. J. Med., 2018 Mar 29; 378 (13): 1200–1210. doi: 10.1056/NEJMoa1710895. Epub 2018 Mar 12. PubMed PMID: 29527974

Stosowanie febuksostatu u chorych na dnę moczanową było związane z większymi ryzykiem sercowo-naczyniowym i ogólną śmiertelnością niż stosowanie allopurynolu.
W badaniu porównywano bezpieczeństwo sercowo-naczyniowe febuksostatu i allopurynolu. U pacjentów biorących udział w tym badaniu dnę moczanową rozpoznano na podstawie kryteriów American Rheumatism Association – stężenia kwasu moczowego w surowicy ≥7 mg/dl (420 micromol/l) i poważnej choroby układu sercowo-naczyniowego w wywiadzie.

Ponad 6100 chorych leczono febuksostatem lub allopurynolem, a mediana czasu leczenia wynosiła 32 miesiące. Kontrola stężenia kwasu moczowego w surowicy była lepsza w grupie stosującej febuksostat niż w grupie stosującej allopurynol, a częstość napadów dny była podobna (odpowiednio 0,68 vs 0,63 na pacjenta na rok). Częstość występowania określonych przed badaniem punktów końcowych, uwzględniając zgon z przyczyn sercowo-naczyniowych, zawał serca lub udar niezakończony zgonem lub ostre zespoły wieńcowe z rewaskularyzacją w trybie pilnym, była podobna w obu grupach (odpowiednio 10,8% i 10,4%). Odnotowano jednak zwiększone ryzyko zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych i zgonu niezależnie od przyczyny w grupie stosującej febuksostat w porównaniu z grupą stosującą allopurynol (odpowiednio 4,3% vs 3,2% oraz 7,8% vs 6,4%).

Autorzy komentują, że większa śmiertelność niezależnie od przyczyny w grupie stosującej febuksostat jest obserwacją nieoczekiwaną i nieznajdującą wytłumaczenia.

Klopidogrel i kwas acetylosalicylowy (ASA) w udarze niedokrwiennym mózgu i TIA

Johnston S.C., Easton J.D., Farrant M. i wsp.; Clinical Research Collaboration, Neurological Emergencies Treatment Trials Network, the POINT Investigators: Clopidogrel and Aspirin in Acute Ischemic Stroke and High-Risk TIA. N. Engl. J. Med., 2018 May 16. doi: 10.1056/NEJMoa1800410. Epub ahead of print] PubMed PMID: 29766750. Grotta J.C.: Antiplatelet Therapy after Ischemic Stroke or TIA. N. Engl. J. Med., 2018 May 16. doi: 10.1056/NEJMe1806043. Epub ahead of print] PubMed PMID: 29766754

Podwójna terapia przeciwpłytkowa (kwas acetylosalicylowy [ASA] + klopidogrel) po niewielkim udarze mózgu lub przemijającym napadzie niedokrwienia mózgu (TIA) była związana z mniejszym ryzykiem poważnego zdarzenia niedokrwiennego i większym ryzykiem poważnego krwawienia.

Badaniem objęto pacjentów, którzy w ciągu poprzedzających 12 h przebyli niewielki udar lub TIA dużego ryzyka. Krwawienie wykluczono na podstawie obrazowania TK lub MR mózgu. Dawka ASA wynosiła od 50 do 325 mg na dobę. Klopidogrel stosowano w dawce nasycającej wynoszącej 600 mg, a następnie 75 mg na dobę przez 90 dni.

W ciągu 90 dni ryzyko udaru niedokrwiennego było mniejsze w grupie przyjmującej ASA w skojarzeniu z klopidogrelem niż w grupie przyjmującej ASA w monoterapii (odpowiednio 4,6% vs 6,3%), nie odnotowano różnic w częstości występowania udaru krwotocznego (odpowiednio 0,2% vs 0,1%). Ryzyko poważnego krwawienia było większe w grupie otrzymującej ASA i klopidogrel w skojarzeniu niż w grupie otrzymującej ASA w monoterapii (odpowiednio 0,9% vs 0,4%).
W towarzyszącym komentarzu redakcyjnym, w którym dokonano przeglądu innych badań dotyczących tego zagadnienia, autor podkreśla, że większość korzyści w zakresie zmniejszenia częstości udaru niedokrwiennego wystąpiła w ciągu kilku pierwszych tygodni po pierwszym epizodzie, natomiast powikłania krwotoczne wystąpiły po upływie pierwszego tygodnia. Autor sugeruje, żeby stosować terapię podwójną przez krótki okres (sugerowane 3 tygodnie), a następnie prowadzić monoterapię.

Ograniczona płynoterapia vs płynoterapia bez ograniczeń podczas dużego zabiegu chirurgicznego w obrębie jamy brzusznej

Myles P.S., Bellomo R., Corcoran T. i wsp.; Australian and New Zealand College of Anaesthetists Clinical Trials Network and the Australian and New Zealand Intensive Care Society Clinical Trials Group: Restrictive versus Liberal Fluid Therapy for Major Abdominal Surgery. N. Engl. J. Med., 2018 May 9. doi: 10.1056/NEJMoa1801601 [Epub ahead of print] PubMed PMID: 29742967. Brandstrup B.: Finding the Right Balance. N. Engl. J. Med,. 2018 May 9. doi: 10.1056/NEJMe1805615. Epub ahead of print] PubMed PMID: 29742973

Korzyści stosowania popularnego ostatnio zwyczaju stosowania ograniczonej płynoterapii podczas dużego zabiegu chirurgicznego w obrębie jamy brzusznej nie znalazły potwierdzenia w dużym międzynarodowym badaniu.

Prawie 3000 pacjentów poddanych dużemu zabiegowi chirurgicznemu w obrębie jamy brzusznej przydzielono do dwóch grup, jednej otrzymującej płynoterapię bez ograniczeń (mediana podanych płynów – 6,1 l) i drugiej otrzymującej płynoterapię ograniczoną (mediana podanych płynów – 3,7 l) podczas operacji i w ciągu 24 h po operacji. Pacjenci zostali zakwalifikowani do planowej operacji trwającej co najmniej 2 h i byli zaliczani do grupy zwiększonego ryzyka powikłań na podstawie wieku (≥70 lat) lub obecności co najmniej jednego z następujących czynników ryzyka: choroba serca, cukrzyca, niewydolność nerek lub otyłość olbrzymia.

Strategia płynoterapii bez ograniczeń obejmowała bolus płynów 10 ml/kg masy ciała (mc.) w trakcie wprowadzania do znieczulenia, a następnie 8 ml/kg mc./h do końca operacji. Założono, że maksymalna masa ciała wynosiła 100 kg. Po operacji ilość podawanych płynów wynosiła 1,5 ml/kg mc./h przez pierwsze 24 h. W grupie otrzymującej ograniczoną płynoterapię, w razie nieobecności cech hipowolemii, pacjenci otrzymywali bolus do 5 ml/kg mc., a następnie wlew 5 ml/kg mc./h podczas operacji i 0,8 ml/kg mc./h po operacji. W obu grupach ilość płynów mogła być dostosowywana do potrzeb, jakkolwiek w grupie otrzymującej płynoterapię ograniczoną pacjenci z hipotensją bez jawnych objawów hipowolemii mogli najpierw otrzymać leki obkurczające naczynia.

Nie odnotowano różnic między grupami w zakresie częstości zgonów lub niepełnosprawności. W porównaniu z grupą otrzymująca płynoterapię bez ograniczeń u pacjentów otrzymujących ograniczoną płynoterapię częściej dochodziło do ostrego uszkodzenia nerek (8,6% vs 5%), leczenia nerkozastępczego (0,9% vs 0,3%) i zakażenia pola operacyjnego (16,5% vs 13,6%).

W komentarzu autorzy sformułowali ostrożny wniosek, że zachowawcza nieograniczona płynoterapia jest bezpieczniejszym postępowaniem niż płynoterapia z ograniczeniami, która zakłada osiągnięcie zerowego bilansu płynów.

Profesor Andrzej Szczeklik

Profesor Kliniki Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, pisarz eseista i filozof medycyny, wiceprezes Polskiej Akademii Umiejętności, animator Akademii Młodych "PAUeczka Akademicka".