DE-PLAN - europejski program zapobiegania cukrzycy
12.06.2006
prof. dr hab. med. Zbigniew Szybiński
dr med. Magdalena Szurkowska
dr med. Aleksandra Gilis-Januszewska
Katedra i Klinika Endokrynologii CM UJ w Krakowie
dr Katarzyna Kissimova-Skarbek
Instytut Zdrowia Publicznego Collegium Medicum UJ w Krakowie
Wybrane treści dla pacjenta
-
Cukrzyca u dzieci
Cukrzyca (diabetes mellitus) jest chorobą ogólnoustrojową, charakteryzującą się zaburzeniami metabolizmu węglowodanów oraz tłuszczów i białek. Cechuje ją występowanie hiperglikemii (zwiększonego stężenia glukozy we krwi), hiperlipidemii (zwiększonego stężenia różnych rodzajów tłuszczów we krwi) i hiperaminoacydemii (zwiększonego stężenia różnych aminokwasów we krwi).
-
Cukrzyce wtórne
Zalicza się do nich zaburzenia gospodarki węglowodanowej związane z chorobami trzustki, zaburzeniami endokrynologicznymi lub stosowaniem niektórych leków.
-
Zespół hiperglikemiczno-hiperosmolalny
Zespół hiperglikemiczno-hiperosmolalny to zaburzenie metaboliczne przebiegające ze znacznym odwodnieniem organizmu, powstające zwykle u starszych chorych na cukrzycę typu 2 w wyniku dużych glikemii, zwykle >600 mg/dl (33,3 mmol/l).
-
Kwasica ketonowa
Kwasica to zaburzenie równowagi kwasowo-zasadowej organizmu. O kwasicy mówimy, gdy pH krwi ma wartość poniżej 7,35. Kwasica ketonowa jest jednym z groźnych powikłań cukrzycy, dla którego poza zmniejszeniem pH krwi charakterystyczna jest obecność tzw. ciał ketonowych w moczu.
-
Choroba wieńcowa
Choroba wieńcowa polega na tworzeniu się blaszek miażdżycowych w tętnicach wieńcowych (tętnicach doprowadzających krew do mięśnia sercowego). Choroba wieńcowa skutkuje niedokrwieniem mięśnia sercowego i może powodować – w zależności od nasilenia i stopnia niedokrwienia mięśnia sercowego – przewlekłe zespoły wieńcowe (dławica piersiowa stabilna) oraz ostre zespoły wieńcowe (zawały serca). Profilaktyka choroby wieńcowej opiera się na zapobieganiu miażdżycy, która jest najczęstszą przyczyną choroby wieńcowej.
-
Miażdżyca
Miażdżyca to przewlekła choroba zapalna tętnic, cechująca się tworzeniem charakterystycznych zmian w ich ścianie – blaszek miażdżycowych. Miażdżyca może być bezobjawowa lub powodować m.in. bóle wieńcowe (a także zawał serca), chromanie przestankowe oraz objawy neurologiczne. Miażdżyca, rozwijająca się podstępnie przez wiele lat stanowi przyczynę chorób sercowo-naczyniowych (np. zawału serca). W profilaktyce miażdżycy najważniejszy jest odpowiedni tryb życia – utrzymywanie odpowiedniej diety, prawidłowej masy ciała, aktywność fizyczna, niepalenie papierosów.
-
Zmiany w układzie ruchu związane z cukrzycą
Zaburzenia w układzie ruchu w przebiegu cukrzycy zależą od typu cukrzycy, czasu trwania choroby, średniego stężenia glukozy we krwi oraz rodzaju stosowanego leczenia. Ponadto stanowią wypadkową innych procesów patologicznych, często występujących z cukrzycą, takich jak zaburzenia gospodarki lipidowej, wapniowo-fosforanowej, otyłość i nadciśnienie tętnicze.
-
Sterole i stanole roślinne
Sterole i stanole roślinne to związki, które naturalnie występują w produktach roślinnych, a przede wszystkim oleju rzepakowym, sojowym i oliwie z oliwek. Związki te mają zdolność zmniejszania stężenia cholesterolu całkowitego i frakcji LDL. Żywność wzbogacaną w sterole i stanole roślinne zaleca się w określonych sytuacjach klinicznych.
-
Cukrzyca typu 1
Cukrzyca typu 1 stanowi ok. 10% wszystkich typów cukrzycy. Początek zachorowania zwykle przypada między 10., a 14. rokiem życia. Dotyczy głównie dzieci i osób młodych.
-
Cukrzyca ciążowa – rozpoznanie, normy, skutki, poród, leczenie
Cukrzyca ciążowa występuje u 3–5% kobiet ciężarnych. Nie każda wykryta w ciąży cukrzyca jest cukrzycą ciążową, może to być także cukrzyca typu 1 lub 2 i wówczas wymaga leczenia przewlekłego. Leczenie polega przede wszystkim na przestrzeganiu diety oraz odpowiedniej aktywności fizycznej, a jeśli to nie przynosi odpowiednich rezultatów, stosowaniu insuliny. Przy odpowiednim leczeniu kobieta z cukrzycą ciążową może urodzić zdrowe dziecko