Należy zwiększyć dostępność lekarzy mających kwalifikacje dotyczące leczenia bólu poprzez dążenie do podwyższenia wiedzy dotyczącej leczenia bólu wśród lekarzy rodzinnych oraz onkologów, wcześniejsze kierowanie do opieki paliatywnej oraz tworzenie Szpitalnych Zespołów Wspierających Opieki Paliatywnej na terenie ośrodków onkologicznych i dużych szpitali - pisze Konsultant Krajowy w dziedzinie medycyny paliatywnej dr n. med. Aleksandra Ciałkowska-Rysz.
Obecnie w Polsce nie ma barier prawnych dotyczących dostępu do leków opioidowych. W leczeniu bólu nowotworowego lekami refundowanymi są: morfina, oksykodon, fentanyl, buprenorfina, metadon. W 2012 r.u refundację uzyskały także krótkodziałajace fentanyle oraz w leczeniu wspomagającym bólu; gabapentynę i inne wybrane leki przeciwpadaczkowe.
W 2011 r. z powodu choroby nowotworowej zmarło ok. 100 tys. osób, według rejestru NFZ również ok. 100 tys. pacjentów skorzystało z opieki paliatywnej. Według własnych szacunków średni czas opieki wynosi ok 30 dni. Oznacza to, że wielu pacjentów uzyskało pomoc zbyt późno.
W styczniu 2011 r. wprowadzono zmiany w rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej (obowiązujące od 2012 r.), zobowiązując wszystkich lekarzy pracujących w jednostkach medycyny paliatywnej nieposiadających specjalizacji do ukończenia kursu dotyczącego leczenia bólu oraz objawów somatycznych.
W zorganizowanych w 2011 r. kursach uczestniczyło ponad 500 lekarzy, ponadto ponad 300 lekarzy posiada specjalizację lub jest w trakcie szkolenia specjalistycznego z zakresu medycyny paliatywnej. Można więc uznać, że ponad 800 lekarzy zatrudnionych w jednostkach medycyny paliatywnej posiada wiedzę dotyczącą możliwości leczenia bólu.
Niestety, większość onkologów oraz lekarzy rodzinnych nie posiada odpowiednich kwalifikacji w tym zakresie, gdyż w obowiązkowych programach specjalizacyjnych liczba godzin dotyczących leczenia bólu jest niewielka. Jednocześnie wielu pacjentów z bólem nowotworowym przez długi czas pozostaje jedynie pod ich opieką często nie mając dobrej kontroli bólu.
Barierą w skutecznym leczeni bólu bywają także sami pacjenci i ich rodziny. Nadal w społeczeństwie obecna jest opoidofobia utrudniająca skuteczną terapię bólu.
Co można zrobić? Po pierwsze, zwiększyć dostęp pacjentów do lekarzy posiadających kwalifikacje dotyczące leczenia bólu: dążyć do podwyższenia wiedzy dotyczącej leczenia bólu wśród lekarzy rodzinnych oraz onkologów, wcześniej kierować do opieki paliatywnej oraz tworzyć Szpitalne Zespoły Wspierające Opieki Paliatywnej na terenie Ośrodków Onkologicznych i dużych szpitali. Po drugie, zwiększyć rolę poradni leczenia bólu i poradni medycyny paliatywnej. Po trzeciw, konieczne są kampanie społeczne dla pacjentów dotyczące możliwości skutecznego leczenia bólu.
