Podczas odbywającego się wczoraj w Warszawie zjazdu OPENMinds ((Opioids and Pain European Network of Minds), czołowej europejskiej organizacji zajmującej się problematyką leczenia bólu, polscy pacjenci zabrali głos w dyskusji dotyczącej konieczności nadania kwestiom leczenia bólu rangi priorytetu zdrowotnego.
W liście otwartym wystosowanym do Ministra Zdrowia Bartosza Arłukowicza przez przedstawicieli Koalicji na Rzecz Walki z Bólem, podkreślono brak spójnej polityki państwa w kwestiach dotyczących leczenia bólu i niedostateczne zapewnienie chorym opieki wynikającej z jednego z podstawowych praw pacjenta - prawa do leczenia bólu. Stawia to Polskę daleko w tyle za takimi krajami, jak na przykład Albania. Działania Koalicji poparli również eksperci OPENMinds z różnych krajów Europy.
- Problem niewłaściwej polityki w zakresie leczenia bólu w Polsce dotyczy wielu pacjentów, nie tylko tych dotkniętych nowotworami. W podobnej sytuacji są pacjenci po operacjach i cierpiący z powodu chorób przewlekłych, takich jak np. choroba zwyrodnieniowa stawów – alarmuje Szymon Chrostowski, przedstawiciel organizacji pacjentów – Koalicji na Rzecz Walki z Bólem, pomysłodawca listu otwartego do Ministra Zdrowia.
Co czwarty Polak doświadcza przewlekłego bólu, czyli takiego, który utrzymuje się długotrwale. W przeważającej większości dotyczy on ludzi w wieku produkcyjnym, poniżej 60. roku życia. Ponad połowa chorych na raka zmaga się z silnym bólem, a aż 32% wskutek cierpienia i bezsilności myśli o samobójstwie.
- Te dane przerażają. Polacy żyją w uścisku bólu, a przyzwalanie na istnienie takiego cierpienia w dzisiejszych czasach, przy aktualnych możliwościach medycyny i farmakologii, jest niemoralne i nieetyczne. To prawdziwe tortury, na które skazani są nie tylko chorzy, ale także ich rodziny, które nie mogą absolutnie nic zrobić, aby uśmierzyć ból swoich bliskich. Chorzy nie otrzymują takiej pomocy, jaką powinni – dodaje Chrostowski.
Absurdy naszego systemu opieki przeciwbólowej można mnożyć. Zaczynając od błahego problemu wynikającego z braku odpowiednich recept na silne leki przeciwbólowe - nie każdy lekarz chce się w nie zaopatrzyć - po głęboko zakorzenione przekonania, że silne leki opioidowe to "wielkie zło", kojarzone wyłącznie z narkomanami bądź postrzegane w kategoriach ostateczności.
- Każdego pacjenta można zabezpieczyć przeciwbólowo. Nie musi i nie powinno nas boleć, dlatego razem z innymi pacjentami działającymi w naszej Koalicji zdecydowaliśmy się wystosować list otwarty do Ministra Zdrowia, aby nasze prawa były respektowane i aby polscy pacjenci byli godnie traktowani, zwłaszcza gdy cierpią. Pacjent powinien skupić się na walce z chorobą a nie walce z trudnościami systemowymi – podkreśla Chrostowski.
Eksperci OPENMinds już od wielu lat podejmują wysiłki, aby zmobilizować rządy państw do wprowadzenia takich zmian w obszarze polityki zdrowotnej, które pozwolą poprawić jakość leczenia bólu, także w Polsce. Na mapie bólowej Europy nasz kraj jest w czołówce pod względem liczby osób cierpiących z powodu bólu – ale prawa pacjentów do skutecznej ulgi w bólu nie są należycie respektowane. Głównym celem OPENMinds jest dotarcie do osób decyzyjnych w obszarze polityki zdrowotnej z postulatem zmian i działań, których podjęcie pozwoli stopniowo zmienić ten niekorzystny obraz.
W ub. roku podczas konferencji prasowej w Warszawie, zorganizowanej przez OPENMinds z udziałem m.in. przedstawiciela Ministerstwa Zdrowia, a także przedstawicieli Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Pacjenta, zaprezentowano Europejską Białą Księgę.
- Przekazaliśmy list otwarty na ręce przedstawiciela Ministerstwa Zdrowia informujący o Białej Księdze i jej głównych postulatach. Niestety, nie otrzymaliśmy jakichkolwiek sygnałów ze strony MZ, że poruszane kwestie są lub będą rozważane w przyszłości. To tylko utwierdza nas w przekonaniu, jak trudna jest walka polskich pacjentów. Rozumiemy, że istnieją pewne ograniczenia systemu, lecz to nie usprawiedliwia milczenia w tej sprawie oraz unikania inicjowania postulatów zmian. Dlatego przypominamy, że problem jest ważny społecznie. Podejmujemy również wysiłki, aby wspierać takie organizacje jak Koalicja na Rzecz Walki z Bólem – stwierdza współtwórca Białej Księgi, dr hab. n. med. Małgorzata Krajnik, Kierownik Katedry i Zakładu Opieki Paliatywnej z Collegium Medicum w Bydgoszczy.
O tym, że przed naszym krajem stoją duże wyzwania w obszarze poprawy jakości leczenia bólu, świadczy również fakt, że Polska znalazła się w grupie 12 europejskich państw o zidentyfikowanych barierach w leczeniu bólu, wskazanych przez projekt ATOME, wspierany przez Komisję Europejską. Celem projektu ATOME, którego realizacja zaplanowana została na lata 2009-2014, jest zmniejszenie barier w dostępie do leków opioidowych, jako głównego wyznacznika skuteczności leczenia umiarkowanego i silnego bólu.
Na stronie projektu www.atome-project.eu czytamy, że zapewnienie dostępu do leków opioidowych, należących do grupy substancji kontrolowanych, pacjentom, którzy ich najbardziej potrzebują, stanowi niezwykle istotne zadanie systemu ochrony zdrowia. Działania zmierzające do zmiany obecnego status quo powinny zostać podjęte w myśl założenia, iż substancje kontrolowane są niezbędne do realizacji celów medycznych i naukowych, co oznacza, że kwestia zapewnienia do nich dostępu powinna znaleźć się na liście priorytetów zdrowia publicznego. Istnieje moralny obowiązek rządów aby wspierać systemowo zapobieganie cierpieniu w każdej sytuacji, w jakiej jest to możliwe.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) szacuje, że co roku dziesiątki milionów osób cierpią z powodu chorób powodujących ból. WHO wspiera rządy i społeczeństwa w realizacji polityki na rzecz zapewnienia lepszego wykorzystania leków kontrolowanych oraz zagwarantowania większej liczbie pacjentów korzyści wynikających z ich racjonalnego użycia.
Jak czytamy w dokumencie ATOME, wszystkie kraje mają dwojaki obowiązek w odniesieniu do takich leków, wynikający z podstaw prawnych, politycznych, moralnych oraz zdrowia publicznego. Dwojaki obowiązek polega na zapewnieniu rzeczywistej dostępności pacjentów do leczenia za pomocą tych substancji oraz ochrony społeczeństwa przed potencjalnymi skutkami nadużyć i uzależnień.
