Przepisy wyróżniają obecnie trzy tryby nakładania obowiązku odbycia kwarantanny:
- automatycznie z mocy samego prawa1,
- na podstawie decyzji organu inspekcji sanitarnej,
- w przypadku braku decyzji organu inspekcji sanitarnej -- na podstawie skierowania lekarza2.
Ostatnia nowelizacja3 przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 października 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 1758 z późn. zm.) zmieniła zasady obejmowania osób obowiązkową kwarantanną.
Od 24 października 2020 r. osoby wspólnie zamieszkujące lub gospodarujące z osobą powracającą do Polski z zagranicy nie są już obejmowane obowiązkową 10-dniową kwarantanną po przekroczeniu granicy państwowej przez taką osobę. Objęcie kwarantanną domowników osoby powracającej do Polski z zagranicy nie następuje już automatycznie z mocy prawa.4
Z dniem 3 listopada 2020 r. ponownie zmieniono przepisy o objęciu kwarantanną domowników5. Prowadzący wspólne gospodarstwo domowe z osobą, u której stwierdzono zakażenie wirusem SARS-CoV-2 lub z nią zamieszkujące, od dnia uzyskania przez tę osobę pozytywnego wyniku testu diagnostycznego w kierunku SARS-CoV-2, są obecnie obowiązane poddać się kwarantannie. Kwarantanna domowników trwa aż do upływu 7 dni od dnia zakończenia izolacji u osoby chorej, z którą domownik prowadzi wspólne gospodarstwo domowe lub zamieszkuje. W tej sytuacji organ inspekcji sanitarnej nie wydaje decyzji, kwarantanna wynika bezpośrednio z przepisu prawa6.
Kwarantanna u osób narażonych na chorobę wywołaną wirusem SARS-CoV-2 nakładana jest przez organy inspekcji sanitarnej poprzez zamieszczenie o tym fakcie informacji w systemie EWP7. W takim przypadku organ inspekcji sanitarnej nie wydaje decyzji administracyjnej, a informacja o objęciu kwarantanną, może być przekazana takiej osobie ustnie, za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, w tym przez telefon.
Od 26 października 2020 r. osoba skierowana na diagnostykę laboratoryjną w kierunku wirusa SARS-CoV-2 jest obowiązana8 z mocy samego prawa poddać się kwarantannie od dnia następującego po dniu skierowania do wykonania testu diagnostycznego w kierunku SARS-CoV-2. Obowiązkowa kwarantanna obejmuje osoby skierowane na test zgodnie ze standardem organizacyjnym w przypadku postępowania z pacjentem podejrzanym o zakażenie wirusem SARS-CoV-29, chyba że skierowanie na test nastąpiło za pośrednictwem systemu EWP (gdzie wraz ze zleceniem testu przez lekarza system nakłada automatycznie kwarantannę na osoby podejrzane o zachorowanie lub zakażenie). Dotyczy więc to osób podejrzanych o zakażenie wirusem SARS-CoV-2 skierowanych przez lekarza lub felczera na wykonanie badań diagnostycznych w kierunku wirusa SARS-CoV-2, w tym testu molekularnego RT-PCR. Automatyczna kwarantanna nie obejmuje więc pacjentów u których badania są wykonywane z innych powodów niż podejrzenie zakażenia wirusem SARS-CoV-2.10
Uzasadnieniem przyjęcia tego rozwiązania jest znaczny odsetek osób kierowanych przez lekarza na test, które nie wykonują go, pomimo istnienia prawdopodobieństwa, że osoba ta jest chora11. W ten sposób osoby podejrzane o zachorowanie, skierowane na test zostaną objęte kwarantanną już w okresie oczekiwania na wykonanie testu, a także między wykonaniem testu a uzyskaniem jego negatywnego wyniku , nie dłużej jednak niż przez 10 dni.
Od 3 listopada 2020 r. obowiązku poddania się automatycznie nakładanej kwarantannie z powodu zlecenia testu w kierunku zakażenia koronawirusem nie stosuje się do osoby wykonującej zawód medyczny.12 Zwolnienie z obowiązkowej kwarantanny osoby uczestniczącej w udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej osobom chorym na chorobę wywołaną wirusem SARS-CoV-2 (narażonej na COVID lub pozostającej w styczności wirusem SARS-CoV-2 ) następuje pod warunkiem, że osoba ta będzie codziennie, przed rozpoczęciem uczestniczenia w udzielaniu tych świadczeń, przez okres co najmniej 7 dni po dniu styczności ze źródłem biologicznych czynników chorobotwórczych badana testem antygenowym.13
Domowników osób w kwarantannie w przypadku skierowania ich na test także obowiązuje kwarantanna (w takim przypadku obowiązek wynika z faktu skierowania ich na test i podejrzenia o zakażenie, a nie z powodu wspólnego zamieszkiwania lub gospodarowania z osobą objętą kwarantanną).
Kwarantanna z powodu zlecenia testu zaczyna się w dniu następującym po skierowaniu na test, lecz już w dniu uzyskania skierowania na test osoba podejrzana o zakażenie wirusem SARS-CoV-2 zobowiązana jest stosować zasady sanitarno-epidemiologiczne i środki zapobiegawcze zalecone przez osobę wystawiającą jej skierowanie na test.
Warto wiedzieć, że z mocy prawa zakaz opuszczania miejsca kwarantanny ulega zawieszeniu na czas udania się do miejsca pobrania materiału biologicznego na diagnostykę laboratoryjną w kierunku wirusa SARS-CoV-2 oraz powrotu do miejsca odbywania – bez konieczności uzyskania zgody organu inspekcji sanitarnej14. Podobnie dopuszczalne jest opuszczenie miejsca izolacji w warunkach domowych na czas udania się do miejsca pobrania materiału biologicznego w celu diagnostyki laboratoryjnej w kierunku wirusa SARS-CoV-2 oraz powrotu do miejsca odbywania izolacji w warunkach domowych. Opuszczenie miejsca kwarantanny lub izolacji w innym celu jest złamaniem prawa.
Osoba, u której uzyskano pozytywny wynik testu diagnostycznego w kierunku SARS-CoV-2 (zakażona wirusem SARS-CoV-2) jest automatycznie poddana obowiązkowej izolacji w warunkach domowych od dnia uzyskania pozytywnego wyniku testu, chyba że osoba ta została skierowana do izolatorium lub poddana hospitalizacji. Wówczas kwarantanna zamieni się w izolację. Jeśli wynik testu okaże się negatywny, pacjent nie zgłosi lekarzowi objawów choroby, to jego kwarantanna wygaśnie automatycznie. Czas kwarantanny w takim przypadku został określony w przepisach rozporządzenia Ministra Zdrowia oraz rozporządzenia Rady Ministrów. Okres obowiązkowej kwarantanny z powodu narażenia na zakażenie SARS-CoV-2 u osób, u których nie wystąpiły objawy choroby COVID-19, albo styczności ze źródłem zakażenia, ulega zakończeniu po 10 dniach, licząc od dnia następującego po ostatnim dniu odpowiednio narażenia albo styczności (stosownie do informacji podanych przy skierowaniu na kwarantannę przez inspekcję sanitarną za pośrednictwem systemu EWP). Osoby podejrzane o zakażenie wirusem SARS-CoV-2 skierowane na test poza systemem EWP zakończą automatyczną kwarantannę z chwilą uzyskania negatywnego wyniku testu diagnostycznego15, nie później jednak niż po upływie 10 dni liczonych od dnia następującego po zleceniu testu (zadziała automatyzm naliczania 10 dniowej kwarantanny z mocy samego prawa). Decyzję o skróceniu albo zwolnieniu z obowiązku odbycia obowiązkowej kwarantanny podejmuje państwowy powiatowy inspektor sanitarny, w uzasadnionych przypadkach16. Inaczej naliczany jest okres kwarantanny u domowników osoby, która uzyskała pozytywny wynik testu w kierunku SARS-CoV-2 i która została poddana z tej przyczyny izolacji w warunkach domowych. Okres obowiązkowej kwarantanny osób prowadzących wspólne gospodarstwo domowe z osobą, u której stwierdzono zakażenie wirusem SARS-CoV-2 lub z nią zamieszkującej, trwa aż do upływu 7 dni od dnia zakończenia izolacji u osoby chorej, z którą domownik prowadzi wspólne gospodarstwo domowe lub zamieszkuje. Kwarantanna wygasa z upływem tego czasu automatycznie, na podstawie przepisu prawa.17 Także w tej sytuacji, w uzasadnionym przypadku państwowy powiatowy inspektor sanitarny może zdecydować o skróceniu albo zwolnieniu z obowiązku odbycia obowiązkowej kwarantanny przez domowników. Na podstawie przepisów przejściowych, domownicy osób chorych pozostających w izolacji domowej, których okres kwarantanny w dniu 4 listopada 2020 r. trwa dłużej niż 7 dniowy termin wskazany w nowym przepisie18, kwarantanna ulega zakończeniu z upływem 7 dni od dnia zakończenia izolacji u osoby chorej.
