×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Korzyści wynikające z regularnego spożycia świeżych owoców

mgr Mateusz Durbas
dietetyk kliniczny i sportowy
www.mateuszdurbas.pl

Omawiając korzyści dla zdrowia płynące ze spożycia świeżych owoców, warto zwrócić uwagę na fakt, iż owoce nie składają się z samej fruktozy. Ten akurat składnik wzbudza najwięcej kontrowersji, należy jednak wymienić liczne wartościowe komponenty owoców, takie jak chociażby: woda, glukoza, witaminy, składniki mineralne, błonnik pokarmowy, flawonoidy, karotenoidy, kwasy organiczne i inne związki o niewątpliwie pozytywnym wpływie na zdrowie człowieka. Co więcej, świeże owoce charakteryzuje na ogół mała gęstość energetyczna, a tym samym wydaje się, że ich regularna i co ważne racjonalna konsumpcja stanowi ważny element codziennego menu osoby dbającej o dobrą kondycję zdrowotną i zarazem szczupłą sylwetkę.


Fot. pixabay.com

Trzy lata temu w czasopiśmie „Nutrients” ukazała się praca przeglądowa autorstwa Sharma i wsp., w której szeroko omówiono między innymi mechanizmy, w wyniku których spożycie świeżych owoców może pozytywnie wpływać na proces odchudzania, a nie na zwiększenie masy ciała, jak dość często się twierdzi.

Po pierwsze, okazuje się, że spożywanie świeżych owoców zwiększa uczucie sytości i co za tym idzie prowadzi do istotnego zmniejszenia gęstości energetycznej diety. Na ten efekt z całą pewnością wpływa duża zawartość w owocach wody i błonnika pokarmowego, w szczególności frakcji rozpuszczalnych w wodzie.

Po drugie, dzięki właściwej podaży świeżych owoców w codziennej diecie można zwiększyć udział witamin i składników mineralnych oraz cennych fitozwiązków, takich jak polifenole, które wykazują właściwości antyoksydacyjne i korzystnie wpływają na gospodarkę węglowodanową organizmu i proces redukcji zapasowej tkanki tłuszczowej.

Po trzecie, autorzy wspomnianej pracy zwrócili uwagę, że regularna konsumpcja świeżych owoców przyczynia się do poprawy profilu mikrobioty jelitowej. Można to wytłumaczyć zwiększoną podażą włókna pokarmowego i substancji fitochemicznych zawartych naturalnie w świeżych owocach, które sprzyjają powiększeniu liczby bakterii typu Bacteroidetes i zmniejszeniu liczby bakterii typu Firmicutes. Warto dodać, że wyniki dotychczas przeprowadzonych badań wykazały, że skład mikrobiomu jelitowego osób otyłych charakteryzuje się z reguły nieprawidłowym stosunkiem bakterii typu Bacterioidetes do Firmicutes, z przewagą na korzyść tych drugich.

Po czwarte, należy pamiętać, że zjedzenie świeżego owocu nie jest tożsame z wypiciem szklanki soku owocowego, ponieważ ten drugi produkt pozbawiony jest włókna pokarmowego oraz większości kluczowych dla zdrowia fitozwiązków o działaniu antyoksydacyjnym. Dlatego też nie zaleca się przyjmowania dużych ilości soków owocowych. W szczególności dotyczy to określonych populacji, np. dzieci, osób otyłych oraz osób z nieprawidłową tolerancją glukozy.

Po piąte, w systematycznej pracy przeglądowej i metaanalizie opublikowanej w 2017 roku, obejmującej 95 badań prospektywnych, wykazano, że spożycie świeżych owoców (głównie jabłek, gruszek i owoców cytrusowych) oraz świeżych warzyw (zwłaszcza zielonych warzyw liściastych, warzyw z rodziny krzyżowych, warzyw koloru żółtego i zielonego) wiązało się ze zmniejszonym ryzykiem rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, raka oraz śmiertelności z jakiejkolwiek przyczyny. Wiele opiniotwórczych towarzystw naukowych z dziedziny żywienia i zdrowia publicznego zaleca zwiększenie spożycia zarówno świeżych owoców, jak i warzyw w profilaktyce chorób układu sercowo-naczyniowego, nowotworów i zapobieganiu przedwczesnym zgonom. Autorzy niniejszej metaanalizy na podstawie uzyskanych wyników uznali, że optymalna dla zdrowia dzienna podaż świeżych warzyw i owoców może się wahać w przedziale między 600 a 800 gram, czyli około 8–10 porcji w ciągu doby.

Po szóste, w podsumowaniu korzyści wynikających z konsumpcji świeżych owoców należy przytoczyć rezultaty niedawno opublikowanej systematycznej pracy przeglądowej i metaanalizy, w której naukowcy podsumowali wyniki 155 kontrolowanych, interwencyjnych badań. Na tej podstawie stwierdzili, że negatywne konsekwencje zdrowotne wynikają w głównej mierze ze spożycia produktów żywnościowych o wysokim stopniu przetworzenia, w szczególności napojów oraz produktów mlecznych słodzonych dodatkowo cukrem i/lub syropem glukozowo-fruktozowym, natomiast świeże owoce, choć są źródłem fruktozy, nie wykazują szkodliwego wpływu na zdrowie, w tym na kontrolę glikemii we krwi, a wręcz odwrotnie, efekty ich spożycia są pozytywne.

Po siódme, warto wskazać na potencjalne korzyści dla zdrowia wynikające z optymalnej podaży błonnika pokarmowego zawartego w świeżych owocach. Obejmują one m.in.: ochronę przewodu pokarmowego (np. w zaparciach, zespole jelita nadwrażliwego, nieswoistych chorobach zapalnych jelit, chorobie uchyłkowej jelita grubego), długoterminową kontrolę masy ciała, zmniejszenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy typu 2 i zespołu metabolicznego, profilaktykę raka jelita grubego i raka płuc, zwiększenie szans na pomyślne starzenie się, złagodzenie objawów astmy i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, poprawę samopoczucia psychicznego, zmniejszenie ryzyka depresji, większą gęstość mineralną kości u dzieci i dorosłych, zmniejszenie ryzyka łojotokowego zapalenia skóry oraz łagodzenie zaburzeń ze spektrum autyzmu.

Podsumowanie

Jak wskazują najświeższe doniesienia naukowe, mniej niż 10% populacji krajów zachodnich spożywa odpowiednią ilość świeżych i co istotne całych owoców, a tym samym znajdującego się w nich błonnika pokarmowego, regulującego pracę przewodu pokarmowego oraz obniżającego glikemię poposiłkową, a także zmniejszającego stężenie cholesterolu we krwi. Stale się zwiększająca liczba dowodów wyraźnie sugeruje korzystne efekty zdrowotne wynikające z regularnej konsumpcji właściwych ilości świeżych, całych owoców. Dotyczy to zwłaszcza bioaktywnych właściwości prebiotycznych włókna pokarmowego i ich wpływu na skład mikrobiomu jelitowego, jak również roli w poprawie kontroli masy ciała, utrzymaniu dobrej kondycji zdrowotnej i zdrowego procesu starzenia się organizmu. Na podstawie przytoczonych w niniejszym artykule prac wydaje się, że małe spożycie świeżych owoców stanowi potencjalnie poważniejsze zagrożenie dla zdrowia na świecie, aniżeli dotychczas sądzono, szczególnie w świetle nowych badań dotyczących korzyści zdrowotnych wynikających z konsumpcji całych owoców zawierających błonnik pokarmowy.

Pomimo wielu obaw związanych z konsumpcją świeżych owoców, a w szczególności fruktozy w nich zawartej, zdecydowanie nie należy eliminować całych owoców z diety, nawet jeśli jej głównym celem jest redukcja zapasowej tkanki tłuszczowej. Warto zaznaczyć, że cukier prosty, jakim jest fruktoza, nie jest sam w sobie szkodliwy dla zdrowia, natomiast w przypadku nadmiernego spożycia niektórych jego źródeł, zwłaszcza wysokoprzetworzonych produktów żywnościowych, takich jak słodycze, słodkie przetwory mleczne oraz słodzone napoje alkoholowe i niealkoholowe, może dojść do negatywnych konsekwencji dla zdrowia i sylwetki, związanych z przyrostem masy ciała, głównie w postaci tkanki tłuszczowej. Z całą pewnością, oprócz samego źródła pochodzenia fruktozy, kluczowym czynnikiem różnicującym ewentualne następstwa zdrowotne związane z jej konsumpcją jest przyjmowana dawka. Pokazuje to wyraźnie, że na ogół bardzo łatwo osiągnąć dużą podaż tego monosacharydu w codziennej diecie wskutek sięgania po słodkie napoje, miód, wyroby cukiernicze czy wspomniane słodzone produkty mleczne, natomiast znacznie trudniej uzyskać taką zawartość fruktozy w diecie w wyniku spożycia np. 4–5 porcji świeżych owoców. Co ciekawe, w jednym z badań zaobserwowano, że regularne wykonywanie ćwiczeń aerobowych (np. spacer, jogging, jazda na rowerze, pływanie itp.) bądź ćwiczeń siłowych lub nawet połączenie obu tych aktywności podczas jednej jednostki treningowej może odwrócić te niekorzystne skutki uboczne konsumpcji fruktozy, głównie w wyniku poprawy profilu lipidowego krwi oraz zmniejszenia stanu zapalnego. Autorzy przytoczonej pracy doszli do wniosku, że systematyczne podejmowanie aktywności fizycznej jest niezbędnym narzędziem do łagodzenia zaburzeń związanych z otyłością, które może nasilać znaczne spożycie fruktozy, ale tej pochodzącej przede wszystkim z wysokoprzetworzonej żywności w postaci słodyczy i słodzonych napojów bogatych w cukier i/lub syrop glukozowo-fruktozowy, a nie ze świeżych owoców.

Mateusz Durbas
Magister dietetyki o specjalności dietetyka kliniczna, szkoleniowiec, autor setek artykułów na temat żywienia i suplementacji w branżowych czasopismach oraz chętnie odwiedzanych przez entuzjastów zdrowego stylu życia portalach internetowych. Pasjonuje się szczególnie dietetyką kliniczną i sportową.
Współpracuje na co dzień ze swoimi podopiecznymi w poradni dietetycznej zlokalizowanej w śródmieściu Krakowa, jak również regularnie prowadzi konsultacje żywieniowe w formie online.
Otwarty umysł, który uwielbia zgłębiać wiedzę z dziedziny żywienia, medycyny i psychologii.
Miłośnik modelu diety śródziemnomorskiej, ćwiczeń siłowych, gimnastycznych i stretchingowych, leśnych wędrówek oraz trekkingu górskiego. Codziennie praktykuje trening uważności i metody terapii poznawczej, ponieważ ma świadomość, że ćwiczyć warto nie tylko ciało, lecz również umysł.

Piśmiennictwo

1. Pereira R.M., Botezelli J.D., da Cruz Rodrigues K.C. i wsp.: Fructose Consumption in the Development of Obesity and the Effects of Different Protocols of Physical Exercise on the Hepatic Metabolism. Nutrients. 2017; 9 (4). pii: E405. doi: 10.3390/nu9040405.
2. Sharma S.P., Chung H.J., Kim H.J., Hong S.T.: Paradoxical Effects of Fruit on Obesity. Nutrients. 2016;8 (10). pii: E633. doi: 10.3390/nu8100633.
3. Aune D., Giovannucci E., Boffetta P. i wsp.: Fruit and vegetable intake and the risk of cardiovascular disease, total cancer and all-cause mortality-a systematic review and dose-response meta-analysis of prospective studies. Int. J. Epidemiol. 2017; 46 (3): 1029-1056. doi: 10.1093/ije/dyw319.
4. Choo V.L., Viguiliouk E., Blanco Mejia S. i wsp.: Food sources of fructose-containing sugars and glycaemic control: systematic review and meta-analysis of controlled intervention studies. BMJ. 2018; 363: k4644. doi: 10.1136/bmj.k4644.
5. Dreher M.L.: Whole Fruits and Fruit Fiber Emerging Health Effects. Nutrients 2018; 10 (12). pii: E1833. doi: 10.3390/nu10121833.
21.05.2019
Zobacz także
  • Czy można jeść owoce podczas odchudzania?
  • Soki, nektary, napoje
  • Pokarmowe źródła błonnika
  • Czarna porzeczka
  • Fruktoza
  • Błonnik pokarmowy
  • Czy wszystkie owoce i warzywa są tak samo zdrowe?
  • Czy osoby spożywające dużo błonnika żyją dłużej?
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta