Odpowiedź
dr n. med. Urszula Jedynak-Wąsowicz
Klinika Chorób Dzieci, Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Oddział Pulmonologii, Alergologii i Dermatologii Uniwersyteckiego Szpitala Dziecięcego w Krakowie
Adrenalina podawana i.m. w przednio-boczną powierzchnię uda jest lekiem pierwszego wyboru w systemowej reakcji anafilaktycznej. Znosi wszystkie objawy związane z anafilaksją, jest bezpieczna i skuteczna.
Według aktualnych (2021) wytycznych European Academy of Allergy and Clinical Immunology (EAACI) wskazania do przepisania dziecku adrenaliny w ampułkostrzykawce dzieli się na bezwzględne i względne:
1) bezwzględne
- przebyta anafilaksja na pokarm, lateks, alergeny powietrznopochodne,
- przebyta anafilaksja wywołana wysiłkiem fizycznym,
- przebyta anafilaksja idiopatyczna,
- współistnienie alergii na pokarm i źle kontrolowanej astmy lub astmy umiarkowanej/ciężkiej,
- w trakcie lub po immunoterapii jadem osy lub pszczoły (VIT) u pacjentów z więcej niż skórnymi objawami systemowymi lub ze strony błony śluzowej, jeśli istnieje ryzyko nawrotu,
- dzieci z mastocytozą i zajęciem >50% powierzchni skóry lub dużym podstawowym stężeniem tryptazy (>20 ng/ml) i postacią pęcherzową mastocytozy w pierwszych 3 latach życia,
2) względne
- wcześniejsza łagodna lub umiarkowana reakcja alergiczna na pokarm typowy dla danego obszaru geograficznego lub kulturowego,
- nastolatek lub młody dorosły po łagodnej lub umiarkowanej reakcji na pokarm,
- duża odległość z miejsca zamieszkania do punktu pomocy medycznej lub podróże zagraniczne pacjenta po przebyciu łagodnej lub umiarkowanej reakcji na pokarm, jad owadów, lateks lub alergeny powietrznopochodne,
- łagodna lub umiarkowana reakcja na śladową ilość określonego pokarmu,
- doustna immunoterapia na pokarm,
- alergia na jad owadów błonkoskrzydłych lub na leki u pacjentów z więcej niż skórnymi objawami systemowymi lub ze strony błony śluzowej i chorobami układu sercowo-naczyniowego.
European Medicines Agency (EMA) zaleca, aby każdemu, kto ma wskazania medyczne do posiadania adrenaliny, przepisać 2 autowstrzykiwacze lub ampułkostrzykawki, gdyż:
- około 10% pacjentów wymaga podania drugiej dawki adrenaliny,
- zdarza się (rzadko), że adrenalina została podana w niewłaściwy sposób lub autowstrzykiwacz nie zadziałał,
- istnieje ryzyko opóźnienia otrzymania pomocy medycznej (odległe miejsce zamieszkania, podróż).
Nie ma żadnych ograniczeń związanych z przepisaniem pacjentowi >1 ampułkostrzykawki lub autowstrzykiwacza z adrenaliną (np. w celu pozostawienia w szkole, pracy, u rodziny itp. [p. Jakie warunki muszą być spełnione, aby pediatra mógł wypisać receptę refundowaną na adrenalinę w autostrzykawce? – przyp. red.]).
Piśmiennictwo:
1. Muraro A., Worm M., Alviani C. i wsp.: EAACI guidelines: Anaphylaxis (2021 update). Allergy, 2022; 77: 357–3772. Cardona V., Ansotegui I.J., Ebisawa M. i wsp.: World allergy organization anaphylaxis guidance 2020. World Allergy Organ. J., 2020; 13 (10): 100 472
3. Dodd A., Hughes A., Sargant N. i wsp.: Evidence update for the treatment of anaphylaxis. Resuscitation, 2021; 163: 86–96
4. Shaker M.S., Wallace D.V., Golden D.B.K. i wsp.: Anaphylaxis – a 2020 practice parameter update, systematic review, and Grading of Recommendations, Assessment, Development and Evaluation (GRADE) analysis. J. Allergy Clin. Immunol., 2020; 145 (4): 1082–1123
