Zarówno podczas pierwszej jak i drugiej fali pandemii SARS-CoV-2 kraje europejskie nie były do niej przygotowane – twierdzą autorzy raportu OECD „Health at a Glance 2020”. Raport potwierdza, że część systemów ochrony zdrowia okazała się bardziej odporna na skutki pandemii.
Fot. Jakub Orzechowski / Agencja Gazeta
Tegoroczny raport skupia się wyłącznie na Europie. Pandemii SARS-CoV-2 poświęcono cały jeden rozdział – obejmuje on czas od początku roku do końca października. W tym czasie zakażenie koronawirusem potwierdzono u ponad 10 milionów ludzi, ponad 265 tys. zmarło z powodu COVID-19. „Liczba ta nadal gwałtownie rośnie” – podkreślają autorzy raportu.
„Najważniejsza lekcja wyniesiona z pandemii COVID-19 polega na uświadomienia sobie znaczenia związków między zdrowiem publicznym i gospodarką. To naczynia połączone. Kondycja gospodarki zależy od zdrowia obywateli. Wiemy, że wzmocnienie systemów opieki zdrowotnej będzie wymagać dodatkowych zasobów. Konieczne są zatem dodatkowe inwestycje, które przyniosą zwrot w postaci dobrobytu ludzi i lepszego funkcjonowanie gospodarek oraz społeczeństw” – komentowała wyniki raportu Stela Kyriakides, europejski komisarz do spraw zdrowia.
Zdrowie i gospodarka to system naczyń połączonych, dlatego autorzy raportu podkreślają, że w tej chwili – do czasu upowszechnienia szczepionki czy też szczepionek przeciw koronawirusowi – jedyną skuteczną bronią są obostrzenia, ale stosowane tak, by gospodarki poszczególnych krajów mogły funkcjonować na maksymalnych możliwych obrotach.
Wyliczają też optymalne środki zaradcze: zakazywanie dużych zgromadzeń, powszechne stosowanie masek w miejscach publicznych (a także na prywatnych spotkaniach, zwłaszcza gdy uczestniczą w nich osoby z grup ryzyka), ograniczenia liczby gości lokali gastronomicznych, sklepów, kin czy teatrów. – Niedawne wiadomości o szczepionce są zachęcające, ale walka z tą pandemią to maraton, a nie sprint – przypominał sekretarz generalny OECD Angel Gurría. – Współpraca międzynarodowa będzie kluczem do zapewnienia masowej produkcji i szerokiej dystrybucji szczepionki. Jednak kraje muszą również wzmocnić swoje wsparcie dla sektora opieki zdrowotnej i pracowników, a także rozszerzyć skalę i skuteczność polityk testowania, śledzenia i izolacji.
Polska jest wymieniona wśród krajów, które podczas wiosennej fali pandemii poradziły sobie dobrze – czyli uniknęły dużej liczby zakażeń i zgonów – dlatego, że zawczasu wprowadziły daleko idące obostrzenia. Zawczasu, czyli długo przed tym, jak liczba zgonów z powodu COVID-19 osiągnęła 10 w przeliczeniu na liczbę mieszkańców. Jednak raport zauważa, że już w czasie drugiej fali te same państwa przestały sobie radzić tak dobrze – tu przykładem są zwłaszcza Czechy, które znalazły się w zestawieniu krajów najbardziej dotkniętych przez pandemię w całym 2020 roku, choć wiosną były europejskim prymusem.
Pozytywnie w Europie wyróżniają się przede wszystkim Norwegia i Finlandia, którym udało się (na pewno bardziej niż innym) powstrzymać rozprzestrzenianie się wirusa, „częściowo z powodu czynników geograficznych (niższa gęstość zaludnienia), ale także z powodu większej gotowości oraz szybkich i skutecznych testów, i wdrożenia strategii śledzenia kontaktów” oraz dzięki większemu zaufaniu społeczeństwa do państwa i autorytetów medycznych, co przekłada się na przez obywateli zasad i zaleceń rządowych. Poza Europą cztery kraje OECD w regionie Azji i Pacyfiku (Korea, Japonia, Australia i Nowa Zelandia) z powodzeniem opanowały epidemię COVID-19. Kraje te – jak podkreślają autorzy raportu – szybko wprowadziły skuteczne metody testowania, śledzenia i izolacji, a także zbudowały zaufanie i postawiły na przestrzeganie zasad dystansu społecznego i innych kluczowych wytycznych.
