Średnia zakażeń jest niższa niż przed drugą falą, ale nadal problemem jest wysoka liczba zgonów. Polska pnie się w górę w światowych statystykach śmiertelności, jednak z wypowiedzi rządzących znów zaczyna, coraz śmielej, przebijać optymizm. Czy nie jest na to zbyt wcześnie?
Fot. Jakub Orzechowski / Agencja Gazeta
Największy sukces. Poparcie dla zawieszenia patentów na szczepionki przeciw COVID-19. Jednoznaczne stanowisko prezydenta USA Joe Bidena dla zawieszenia, na czas pandemii, patentów chroniących szczepionki przeciw COVID-19 zadziałało jak akcelerator – porozumienie w tej sprawie osiągnęli również przywódcy krajów Unii Europejskiej. Dla najzamożniejszych krajów świata to decyzja w praktyce neutralna – i tak będą kupować preparaty „oryginalne”. Dla krajów rozwijających się – szansa na szybsze dostawy szczepionek, oczywiście jeśli zostanie spełniony szereg warunków, w tym fundamentalny – dostępność wszystkich komponentów (z czym na początku roku problem mieli wszyscy producenci). Szybka, a przynajmniej szybsza dostępność szczepionek dla wszystkich to warunek sine qua non kontrolowania pandemii, a może nawet jej zakończenia. Zawieszenie patentów to ważny krok w tę stronę.
Największe wyzwanie. Sekwencjonowanie genomu wirusa i testy. Już na przełomie roku duża część ekspertów biła na alarm, że Polska nie jest przygotowana do kolejnego pandemicznego wyzwania, jakim jest sekwencjonowanie genomu wirusa. Warto przypomnieć, że w pierwszych tygodniach roku, gdy można było podejrzewać – choćby na podstawie zmieniającego się profilu pacjentów trafiających do szpitali – że szerzy się nowy wariant SARS-CoV-2, w Polsce sekwencjonowane były pojedyncze próbki, a całe przedsięwzięcie miało wymiar bardziej naukowy niż systemowy.
Tak jest zresztą do dziś, ku sporemu zaskoczeniu (!) i oburzeniu (!) ministra zdrowia. Adam Niedzielski nie zauważył bowiem, że przez kilka miesięcy nie wprowadził żadnych przepisów, które na przykład określałyby procedurę, jakie (oprócz losowo wybranych) próbki powinny podlegać sekwencjonowaniu. Tymczasem eksperci podpowiadali i podpowiadają, że bezwzględnie powinny być badane wszystkie pozytywne wyniki testów PCR pobrane od osób zaszczepionych, zwłaszcza gdy przeszły pełny cykl szczepienia. Nie ma regulacji dotyczących czasu, w którym próbki powinny podlegać badaniu – czego efektem było stwierdzenie wariantu brazylijskiego w próbkach pobranych niemal miesiąc wcześniej. Nie ma procedury określającej precyzyjnie, co laboratorium powinno zrobić z wiedzą o wykryciu mutacji.
Reakcja ministra? – Niestety jestem zaskoczony tą sytuacją, ponieważ przedstawiciele laboratorium w pierwszej kolejności wyszli do prasy i do mediów z tą informacją, zamiast poinformować sanepid, który w tej szczególnej sytuacji musi przeprowadzić bardzo dokładne epidemiczne dochodzenie – powiedział minister, apelując do przedstawicieli laboratoriów, aby w pierwszej kolejności przekazywali takie informacje odpowiednim służbom. – Razem z sanepidem przygotowujemy przepisy rangi ustawowej, które będą ten nakaz sankcjonowały. Sankcje będą dotyczyły niezgłoszenia w pierwszej kolejności odpowiednim służbom tych informacji. Tu nie chodzi o to, żeby się pochwalić, ale skutecznie przeciwdziałać pojawieniu się ogniska.
Trudno nie zauważyć, że „skuteczne przeciwdziałanie” pojawianiu się ognisk czy szerzeniu nowych wariantów SARS-CoV-2 to w podejściu do walki z pandemią stosunkowa nowość: wariant brytyjski puszczono na żywioł, nie stosując praktycznie żadnych rozwiązań (łącznie z wydłużeniem okresu izolacji dla zakażonych osób, choć przesłanki medyczne ku temu były równie mocne, jak w przypadku wariantu indyjskiego czy brazylijskiego), które ograniczyłyby jego rozprzestrzenianie się. Bez wątpienia jednak fakt, że ministerstwo uczy się na własnych błędach, cieszy i cieszyłby jeszcze bardziej, gdyby przyznano rację tym, którzy na owe błędy wskazywali, narażając się – na przykład – na zarzuty podważania zaufania do instytucji państwa.
