Co wynika z lektury „Strategii walki z pandemią COVID-19. Zima-wiosna 2022”, opublikowanej przez Ministerstwo Zdrowia w piątek? Przede wszystkim – resort wziął sobie do serca krytyczne uwagi sprzed kilkunastu miesięcy i znacząco zwiększył liczbę stron dokumentu. W porównaniu z pierwszymi strategiami, publikowanymi wczesną jesienią 2020 roku, nawet kilkukrotnie. Nie znaczy to jednak, że merytoryczna wartość dokumentu w takim samym stopniu się poprawiła.
Minister zdrowia Adam Niedzielski podczas konferencji prasowej 24 stycznia 2022 r. Fot. MZ
Nie znaczy to tym bardziej, że strategia ministerstwa, czy też rządu, jest spójna z jego działaniami i decyzjami. I widać to już po lekturze samego wstępu:
„To co obecnie jest priorytetem, a co w dużej mierze wynika ze specyfiki przebiegu zakażenia odmianą Omikron (szybszy rozwój choroby,) to przede wszystkim:
– wzmacnianie i promowanie znaczenia szczepień ochronnych,
– zwiększenie dostępności testów na COVID-19,
– wdrażanie rozwiązań wzmacniających opiekę ambulatoryjną, czyli przeznaczoną dla pacjentów we wczesnym stadium choroby lub po przebytej chorobie, których leczenie nie wymaga hospitalizacji,
– zwiększanie bazy dla leczenia szpitalnego.
Aktualnymi pozostają zasady zachowania dystansu społecznego, stosowania dezynfekcji i noszenia maseczek w przestrzeniach zamkniętych. Zastosowanie będą miały również rozwiązania wprowadzone na jesieni 2020 r., które sprawdziły się w poprzednich falach”.
Rzeczywistość?
Szczepienia – stoją. Ministerstwo Zdrowia przedstawia jednak całą litanię działań, które rząd podjął, by je promować. Nie sięgnięto, co prawda, po rekomendowane przez ekspertów i przynoszące znakomite rezultaty w innych krajach rozwiązanie, czyli certyfikaty covidowe i ograniczenia dostępu do usług dla niezaszczepionych, natomiast podjęto cały szereg innych aktywności, wśród nich, jak przypomina MZ, „na mocy porozumienia z Kancelarią Prezesa Rady Ministrów, Poczta Polska włączyła się w promocję Narodowego Programu Szczepień przeciw COVID-19. Wprowadzono do obiegu znaczek emisji #SZCZEPIMYSIĘ, który został pokazany w dniu 15 lipca na briefingu z udziałem Pani Minister Anny Goławskiej. To kolejna inicjatywa na rzecz przeciwdziałania rozprzestrzenianiu się pandemii i ograniczania jej skutków. W celu zbudowania jak najszerszego zasięgu przekazu promującego szczepienia wśród Polaków, wprowadzone zostaną 2 miliony egzemplarzy znaczków”.
Dostępność testów – wielka niewiadoma. Z jednej strony pomysł wprowadzenia testów antygenowych do aptek, który teoretycznie może poprawić dostępność, ale budzi też wiele zastrzeżeń, z drugiej – na przełomie roku w drastyczny sposób obniżono wycenę testów, co może skutkować wycofaniem się części laboratoriów. Z pewnością – widać to już w tej chwili, gdy piąta fala się rozpędza – wydolność punktów wymazowych zbliża się do granic (w weekend w kilku regionach alarmowano o odsyłaniu zgłaszających się pacjentów na poniedziałek i kolejne dni tygodnia). To nie jest tylko polski problem, w Wielkiej Brytanii też system testowania w pewnym momencie zbliżył się do granic możliwości, stało się to jednak po przekroczenia miliona testów wykonywanych na dobę. Polska wykonuje ich ok. 80-90 tysięcy.
Wdrażanie rozwiązań wzmacniających opiekę ambulatoryjną – w toku. Minister zdrowia podpisał rozporządzenie wprowadzające obowiązek osobistego badania osób powyżej 60. roku życia, zakażonych SARS-CoV-2, w ciągu 48 godzin. Skutki rozporządzenia poznamy najdalej w przyszłym tygodniu, wtedy będzie można ocenić, czy rozwiązania „wzmocniły opiekę ambulatoryjną”, czy też ją sparaliżowały.
Zwiększanie bazy dla lecznictwa szpitalnego – w toku. Resort zdrowia kreśli scenariusz optymistyczny, czyli konieczność zwiększenia liczby łóżek covidowych do 40 tysięcy, i katastroficzny, gdzie trzeba będzie zwiększyć liczbę łóżek do 60 tysięcy.
Pojawia się też scenariusz modyfikujący w dość poważny sposób dotychczasowe deklaracje o nietworzeniu szpitali jednoimiennych, „przewidujący utworzenie w każdym województwie jednego szpitala jednoimiennego (na bazie szpitala powiatowego) oraz wyznaczenie miejsc dla pacjentów zakażonych wirusem SARS-CoV-2 z lekkim przebiegiem choroby ale wymagających tlenoterapii w infrastrukturze sanatoriów”.
To jednak nie wszystko: „W przypadku wyczerpania powyższych rozwiązań, hospitalizacja pacjentów z podejrzeniem zakażenia i zakażonych wirusem SARS-CoV-2 odbywać się będzie w każdym szpitalu niezależnie od poziomu i profilu”. Eksperci zastanawiają się, jak szybko przejdziemy z etapu zwiększania liczby łóżek do 40 tysięcy do tego końcowego.
Ministerstwo Zdrowia, mimochodem i bez nadmiernego eksponowania, zwraca uwagę na konsekwencje niskiego poziomu zaszczepienia wśród dzieci i młodzieży, w kontekście hospitalizacji. „Ze względu na mniejszą wyszczepialność wśród dzieci, zwiększone jest ryzyko wzrostu zakażenia w grupach młodszych. Aktualnie dostęp do leczenia w grupach młodszych nie jest zagrożony. Jeżeli natomiast skala hospitalizacji będzie się zwiększać, podejmowane będą odpowiednie działania mające na celu zwiększanie bazy łóżkowej”.
To zaś jedynie wstęp.
Co powinno znaleźć się w strategii? Przede wszystkim propozycje dotyczące zwiększenia odsetka zaszczepionych (nie zawiera, zawiera natomiast obszerne opisy przeprowadzonych akcji promocyjnych, które w umiarkowany lub wręcz nikły sposób zachęcały kogokolwiek do szczepień). Przy czym resort zdrowia stwierdza jednoznacznie: „Osiągnięcie jak najwyższego poziomu zaszczepienia społeczeństwa polskiego (ok. 75-80 proc.) jest niezbędne z punktu widzenia bezpieczeństwa epidemicznego. (…) Niepodważalnym i potwierdzonym naukowo jest fakt, iż szczepienia przeciwko COVID-19 chronią przed ciężkim przebiegiem zachorowania, hospitalizacją i śmiercią. A co za tym idzie, są obecnie najskuteczniejszym narzędziem walki z pandemią”. Stan na dziś – niespełna 56 proc. zaszczepionej populacji.
