Kryteria poprawności farmakoterapii geriatrycznej w praktyce klinicznej na podstawie kryteriów 2019 AGS BEERS®, 2015 STOPP/START i 2021 STOPPFALL: jak leczyć, żeby najmniej szkodzić?
25.01.2023
prof. dr hab. n. med. Barbara Bień
Klinika Geriatrii Uniwersytet Medyczny w Białymstoku; Instytut dla Zdrowej i Lepszej Starości; Konsultant Wojewódzki w dziedzinie geriatrii w woj. podlaskim
dr n. med. Ewelina Łukaszyk
Poradnia Geriatryczna w SP ZOZ MSWiA im. Mariana Zyndrama-Kościałkowskiego w Białymstoku; Instytut dla Zdrowej i Lepszej Starości
Wybrane treści dla pacjenta:
-
Przewlekła niewydolność nerek
Przewlekła choroba nerek jest częstym zaburzeniem, co wynika z dużego rozpowszechnienia głównych jej przyczyn, przede wszystkim cukrzycy, nadciśnienia tętniczego i miażdżycy. Występuje nawet u 30% osób powyżej 65. roku życia.
-
Zaparcia czynnościowe
Zaparcie czynnościowe to rodzaj zaparcia, czyli zbyt małej częstości wypróżnień lub sytuacji, kiedy pacjent oddaje twardy stolec z wysiłkiem i towarzyszy temu uczucie niepełnego wypróżnienia. W zaparciu czynnościowym nie ma choroby organicznej, która powodowałaby zaparcie. Jest ono skutkiem nieprawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego, na które składa się wiele czynników: nieprawidłowa dieta, siedzący tryb życia oraz złe nawyki związane z wypróżnianiem się (wstrzymywanie stolca mimo odczuwania parcia). W leczeniu stosuje się przede wszystkim modyfikację trybu życia oraz leki
-
Zaparcia u dzieci
Jako zaparcie stolca traktuje się zbyt długie odstępy pomiędzy wypróżnieniami (wypróżnienia rzadziej niż 2 razy w tygodniu) i/lub oddawanie stolców z dużym wysiłkiem.
-
Ból podczas oddawania moczu (mikcji)
Ból występujący podczas oddawania moczu jest najczęściej objawem zakażenia układu moczowego, ale może być również spowodowany chorobą przenoszoną drogą płciową (głównie u mężczyzn).
-
Zespół Fanconiego
Zespół Fanconiego to złożone zaburzenia czynności cewek nerkowych, które prowadzą do utraty z moczem różnych substancji aminokwasów, glukozy i fosforanów, czasem także wodorowęglanów, kwasu moczowego, cytrynianów, białek drobnocząsteczkowych, magnezu, wapnia, potasu i wody. Może być wrodzony lub nabyty, czyli wtórny do innej choroby, jak np. cystynozy, po zatruciu metalami ciężkimi (ołowiem, kadmem, rtęcią) oraz w przebiegu szpiczaka plazmocytowego, wielotorbielowatości nerek, zespołu nerczycowego, cewkowo-śródmiąższowego zapalenia nerek i po przeszczepieniu nerki.
-
Bezsenność
Osoby cierpiące na bezsenność skarżą się na trudności w zasypianiu, utrzymaniu snu, zbyt wczesne budzenie się lub sen o złej jakości, który nie daje wypoczynku. Poszukiwanie przyczyny bezsenności należy rozpocząć od oceny ogólnego stanu zdrowia. Ocena ta obejmuje zebranie wywiadu, badanie lekarskie, pomiar ciśnienia.
-
Ból w okolicy lędźwiowej (ból „w boku”; ból „pleców”)
Ból w okolicy lędźwiowej może być objawem różnych chorób nerek lub kręgosłupa.
-
Dieta w zaparciach
W znacznym stopniu na występowanie zaparć wpływa styl życia i nieprawidłowe nawyki żywieniowe. I choć stres, spożywanie posiłków w pośpiechu oraz brak aktywności fizycznej może sprzyjać zaparciom, to w każdej sytuacji należy wykluczyć zmiany chorobowe i organiczne.
-
Zaparcia
Zaparcie to zbyt mała częstotliwość wypróżnień i towarzyszące temu objawy. Zaparcia są częste, a jeśli występują przewlekle, to najczęściej ich przyczyną są zaburzenia czynnościowe (czyli nie są związane z chorobą organiczną). Leczenie polega na wprowadzeniu nawyków sprzyjających prawidłowym wypróżnieniom: aktywności fizycznej oraz przyjmowaniu odpowiedniej ilości płynów i błonnika.
-
Dieta w przewlekłej niewydolności nerek
Właściwa dieta łagodzi uciążliwe objawy mocznicy. Są to zwłaszcza nudności, wymioty, bóle głowy oraz ogólne osłabienie. Odpowiednia dieta może także spowolnić postęp choroby i odsunąć w czasie leczenie nerkozastępcze.
