medycyna praktyczna dla lekarzy
Jak odróżnić zaostrzenie TRU od trwałych uszkodzeń narządowych? Jakie skale aktywności choroby są przydatne w praktyce klinicznej? Wysłuchaj wykładu dr n. med. Katarzyny Pawlak-Buś.
Wskazana jest ochrona przed promieniami słonecznymi oraz miejscowe, przerywane stosowanie GKS (np. clobetasol, bethametason) - gdy używa się ich w obrębie skóry tułowia, to po dwóch tygodniach stosowania zaleca się tygodniową przerwę, a gdy na skórę twarzy - tygodniowa przerwa obowiązuje po 5 dniach stosowania maści. W ciężkich przypadkach miejscowo należy stosować inhibitory kalcyneuryny.
W leczeniu TRU z zajęciem nerek najczęściej polecanym schematem indukcji remisji jest podanie 6 cykli po 500mg cyklofosfamidu stosowanych co 2 tyg. W leczeniu podtrzymującym możemy stosować azatioprynę (AZA) lub MMF 1-2g/dobę. W przypadku nieskuteczności powyższego leczenia należy rozważyć zastosowanie rytuksymabu.
Hydroksychlorochina (HCQ) powinna być stosowana u każdego chorego z TRU jeżeli nie ma przeciwwskazań i nie występują działania niepożądane. Podkreślane jest jej korzystne działanie przeciwzakrzepowe, zmniejszenie ryzyka cukrzycy oraz korzystny wpływ na gospodarkę lipidową. Dawka dobowa wynosi 6,5mg/kg. Lek ten może być stosowany w ciąży i w okresie laktacji.
W leczeniu TRU dążymy do uzyskania remisji choroby, jednak czasami musi wystarczyć jej mała aktywność. Cały czas problemem jest właściwe zdefiniowanie powyższych określeń. Poszukiwane są parametry serologiczne właściwe do oceny aktywności choroby, jak również dyskutuje się, który indeks aktywności choroby oceniać w rutynowej praktyce klinicznej.
W tej chorobie długo jeszcze nie będzie prostych standardów i rozwiązań. Zasadą jest bardzo intensywne leczenie indukcyjne na początku choroby, kiedy ma ona wysoką aktywność – głównym narzędziem są tu glikokortykosteroidy i leki immunosupresyjne, jak cyklofosfamid czy mykofenolan mofetylu.
Odróżnienie objawów wynikających z zaostrzenia tocznia od trwałych uszkodzeń wielonarządowych, lub np. nakładającej się infekcji to kluczowy problem. Próbuje się zobiektywizować dane kliniczne za pomocą różnych skal. Wymaga to jednak ogromnego doświadczenia.
Zmiany w układzie sercowo-naczyniowym występują u ponad połowy pacjentów z toczniem układowym. Zapalenie osierdzia jest składową kryteriów klasyfikacyjnych SLICC i skali aktywności choroby SLEDAI, natomiast skala BILAG dodatkowo obejmuje inne objawy zajęcia serca.
Dane dotyczące występowania tocznia rumieniowatego układowego na świecie i w Europie są bardzo ograniczone. W Europie szacuje się, że choroba występuje u ok. 3-5/100 000 mieszkańców. W Polsce takich danych nie ma.
Niewiele ośrodków w Polsce używa tych skal w codziennej praktyce klinicznej w ocenie aktywności choroby, w ocenie zmian i uszkodzeń narządowych w przebiegu tocznia. Poszczególne skale używają różnych narzędzi i markerów do oceny aktywności choroby. Dwie najpopularniejsze to skala BILAG – bardzo trudna i skomplikowana, oraz nieco łatwiejsza skala SLEDAI, w różnych swoich odmianach.
Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek,
zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.
